Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }

Клиникалық анатомия
551
— жоғарыда — ди аф рагм а;
— он, ж а ғы н д а — 12-елі іш ек ;
— төменде — көлденең тоң іш ек ш а ж ы р ң а й ы н ы ң сол ж а ң бөлігі.
Шарбы май ң ал тасы ң үрсаң қ у ы сы м ен ш арбы м ай тесігі — 
( fo ra ­
men epiploicum, fo ra m en W in s lo v i)
ар ң ы л ы ң аты н асад ы .
Егер асңазанны ң ү л к ен и ін ін д егі 
lig. gastrocolicum-p,bi
аж ы р а- 
тып, асңазанды ж о ғар ы көтерсе, е к і ң ы р ты сты көруге болады . Олар 
асқазанның к іш і и ін і мен ү й ң ы безінің ал д ы ң ғы бетінің арасы н 
қосып түрған ң ы р т ы с —
plicae g a stro p a n crea tica e.
Сол ң ы рты с үй- 
қы без басына, асқ а зан н ы ң к іш і и ін ін д егі кіреберісін ен созы лған ; 
оның астында 
a. g a strica s in istra
ж ән е 
v. coronaria ven tric u li
орна- 
ласқан. Т ам ы рларды ң бойы нда асң азан -ү й ң ы безі л и м ф а түйінде- 
рі бар. Келесі байлам ү й ң ы безіне асң азан н ы ң п и л о р и к а л ы ң бөлі- 
гінен және 12-елі іш ек т ің бастапңы ж ер ін ен созы лған . А расы н да 
лимфа түйіндері ж ән е де 
a. hepatica c o m m u n is
ж а т у ы м ү м к ін . Осы 
екі қыртыстар арасы ндағы тесік — асң а зан -ү й қ ы без тесігі (
fo ra ­
men gastropancreaticum )
деп атал ад ы . Ш арбы м ай қ у ы сы атал ған
ңыртыстар арңы лы ек іге бөлінеді — ж о ғар ғы (оң ж аң т ағы сы ) ж ән е 
төменгі (сол ж аң тағы сы ). Б ү л ар ө зар а 
fo ra m en g a stro p a n crea ticu m
арқылы қаты н асады . Ж о ғар ғы бөлігінде ш арбы м ай ң ал тасы н ы ң
кіреберісі (
vestib u lu m bursae o m e n ta lis
) бар. Б ү л к іш і ш арбы май- 
дың артында орн аласң ан ң ал та н ы ң бастапңы ж е р і. Одан ж о ғар ы
ңарай бауырдың қ ү й р ы қ тәр ізд і бөлігін ің а р ты н а со зы л ы п , өңеш
пен диафрагмаға ж ететін ш арбы м ай ң ал тасы н ы ң ң ал тар ы сы бар. 
Асқазан мен асқ азан -то қ іш е к б ай л ам ы н ы ң ар ты н д а төм ен гі ң ойн ау 
орналасқан, ол ш арбы м ай ң ал тасы н ы ң төм енгі бөлігі, сол ж аң - 
тағы көкбауы рлы ң қ о й н ау ға ң осы лады . Томен ң ар ай , ж а ң а туған 
балаларда, ш арбы м ай ң ал тасы ү л к ен ш арбы м ай ж а п ы р а ң ш а л а р ы
арасындағы саң ы л ау тәр ізд і қ у ы сң а (ү л к ен ш арбы м ай ңуы сы ) 
жалғасады. Ересектерде ү л к ен ш арбы м ай ж а п ы р а қ ш а л а р ы өзара 
жабысып ң алады . Қ уы с тек сол ж а ғы н д а саң тал у ы м ү м к ін (С. И. 
Елизаровский).
Қүрсақтың төм енгі қабаты мен ү л к ен ж ам бас ң у ы сы , тоң іш ек
пен ж ің іш ке іш ек ш а ж ы р қ а й ы а р қ ы л ы төрт бөліктен түрады : екі 
бүйірлік өзектен ж ән е ек і ң ойн аудан . Б ү й ір л ік өзектер — оң ж ән е 
солға (
canalis lateralis d e x tr a
ж оне 
sin istra )
бөлінеді. О лар тоқ 
ішектің бекітілген (
colon a scen d en s, colon d escendens)
б өліктері 
мен ңүрсаңты ң ң ап тал д ағы ң абы рғасы арасы н д ағы өзектерд і тү- 
зейді. Оң бүй ірлік қуы с ж о ғар ы ж а ғы н а н бауы р ң ал тасы м ен бай- 
ланысады, ал сол ж а ғы н ан д и аф р агм а мен 
flexsu ra colica sin istra
арасындағы 
lig. phrenicocolicum
б айлам өте м ы ң ты б олғанды ң тан, 
өзектің ж оғарғы ңабатпен тік ел ей ң аты н асы ж о ң . Төм енгі ж ағы н -

552
10 белім. Құрсақ қуысы агзаларының клиникалық анатомиясы
да б ү й ір л ік өзектер м ы қ ы н о й ы ғы н а өтеді. Тоң іш е к т ің бекітілген
бөліктерінен іш к е ң ар ай ш а ж ы р ң ай к е ң іс тігі деп а тал а ты н , ж і- 
ң іш к е іш ек ш а ж ы р ң ай ы н ы ң түбірім ен бөлінген е к і ң ойн ау бар: 
sin u s m esen tericu s d e x te r et s in iste r (1 0 .7 сур ет ).
Б ү л ң ойн аулар- 
да ір ің ж и н ал са, олар перде ң у ы сы н ы ң басңа бөліктерінен дербес 
ш ектеледі. Іш перде ж а п ы р а ң ш а л а р ы н ы ң топ ограф и ясы сагитал- 
ды кесіндіде ж а қ с ы көрін еді. Іш перде м үш елер ар асы н д а бірнеш е 
байлам дар түзейді. О ларды ң м үш елер бекуінде м а ң ы зы зор. Б ай- 
лам дар іш перден ің қос ң абаты н ан (д у п л и к ату р а) түрады . М ы салы : 
lig. gastrolienale, lig.phrenicolienale, lig .p h ren ico g a stricu m
ж ән е т. б. 
Іш перде ағзад ан -ағзаға өткен ж ер ін де ү ң ғы л д ар (ой ы ң тар) ж асай - 
ды . Осындай о й ы ң қ а 12-елі іш е к т ің ж ің іш к е іш е к к е өткен ж ерін - 
дегі 12-елі іш ек -аш іш ек ү ң ғы л ы (
recessus d u odenojejunalis)
ж а т а ­
ды.
М ыңын іш е к т ің соңы р іш е к к е өтетін ж ерін де:
1) ж о ға р ғы м ы ң ы н — с о қ ы р іш е к ү ң ғ ы л ы
( recessusiliocaecalis
superior)
м ы қ ы н іш е к т ің
{ileum )
соңғы бөлігін ің ж о ғар ғы
ң ы ры мен өрлей тін тоң іш е к т ің арасы нда;
2) төменгі м ы ң ы н — соқы р іш ек ү ң ғы л ы (
recessus iliocaecalis
inferior) iliu m -н щ
соңғы бөлігін ің төм енгі ң ы р ы н ы ң соңы р 
іш ек к е (
ca ecu m
) өткен ж ерін де;
3) соқы р іш ек ар ты н д ағы ү ң ғы л (
rec
. 
retrocaecalis)
соқы р 
іш ек арты н д а о рн аласады .
Сигма тәрізд і іш ек тің ш а ж ы р ң ай түбірінде к іш іг ір ім о й ы қ бар. 
Іш перденің ж е к е а ғзал а р ға қ а ты н а с ы , олард ы ң то л ы ң т ы ғы н а бай- 
лан ы сты өзгереді. Б ү л әсіресе ң у ы ң та ж а ң с ы б ай ң алад ы . Қ у ы қ т ы ң
алды ң ғы беті іш пердеге ти іп ж а т ат ы н д ы қ т а н , ңуы ң толған к е з ­
де іш перде ж о ғар ы кө тер іл ед і. Іс ік , ш ем ен си я ң ты іш қ у ы сы н ы ң
п атологиялы ң процестерінде ж ән е ж ү к т іл ік кезд е іш перде ңабы , 
сонымен қ атар іш қ у ы сы н ы ң барлы ң а ғзал а р д ы ң орн аласу қ а л п ы
өзгереді.

жүктеу/скачать 28,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: