Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі бекіткен


- сурет. Штольп вибрионының судағы микробты «жеп қоюы»



бет63/304
Дата22.04.2022
өлшемі9,78 Mb.
#140282
түріОқулық
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   304
Байланысты:
Uchebnik Gigiena-kaz yaz

4.8.- сурет. Штольп вибрионының судағы микробты «жеп қоюы»

Бұл бактериялар өздеріне қорек ретінде судағы басқа микробтарды, олардың арасында, холера вибриондарын және сүзек таяқшаларын да пайдаланады. Осы Штольп вибриондарының болуымен табиғи сулардың өздігінен тазаруға қабілетінің өте күшті болуын түсіндіреді. Әдетте, бұл вибриондар жер асты суларында болмайды. Сондықтан, бұндай сулардың аз ғана дәрежеде ластануының өзі, адамдар мен үй жануарлары үшін ауыр салдарға әкелуі мүмкін. Жер асты суларының көбі, олардың құрамында түрлі тұздар көп болғандықтан, ауыз су үшін және шаруашылықты сумен қамтамасыз етуге жарамсыз болады, бірақ олар да әр түрлі мақсатта қолданыс табады.


Минералданған жер асты сулары өте ерте кезден – ақ емдік мақсаттарда қолданылады. Олардың емдік әсері, көбінесе құрамындағы биологиялық белсенді заттардың жоғары мөлшерде болуына байланысты. Емдеу практикасында, әдетте, температурасы 40ºС-тан аспайтын, жер асты суларын пайдаланады.
Атмосфералық сулар (жауын-шашын) тұрғындарды сумен қамтамасыз ету үшін сирек қолданылады, негізінен, сусыз, құрғақ климатты аймақтарда (Өзбекстан, Түркменстан, Қырым), яғни, ашық су көздері жоқ, ал өте тереңде орналасқандығынан, жер асты суларын алу қиын аймақтарда ғана қолданылады. Атмосфералық суларда аз ғана мөлшерде Ca мен Mg тұздары болады, яғни, олардың минералдану дәрежесі өте төмен болып, дистильденген суға жақындайды, сондықтан олар тек шаруашылық және техникалық мақсаттар үшін қолданылады. Бұл суларды ауыз су үшін пайдаланғанда, оларды барлық санитарлық ережелер сақталып, сырттан ластаушы заттар түспейтін, таза ыдыстарға жинау керек.
Атмосфералық жауын-шашын суының тазалық дәрежесі, атмосфераның жағдайына, ауаның ластану деңгейіне, желдің күші мен бағытына, жауын-шашынның түсу ұзақтығына, оның қарқындылығы мен тағы да басқа факторларға байланысты күрт өзгеріп отыруы мүмкін. Қатты құйынды желдер мен вулкандардың атқылауы кезінде, толып жатқан ластаушы заттардың ауаға көтерілуінен, олардың атмосфералық жауын-шашын құрамынан анықталған жағдайлары (құрамында қызыл түсті тау жыныстарының қоспасы бар, «қанды жаңбырлар» деп аталған, жаңбырлар және т.б.) белгілі.
Ірі өнеркәсіптік қалалардың атмосферасына күкірт қышқылы, тұз қышқылы және басқа да қышқылдар, Na, Ca, Mg тұздары, күйе, шаң, микроағзалар түсуінен, жауын-шашын сулары, осы заттармен ластанған атмосферадан өтіп, өздері ластанады да және ауыз су үшін пайдалануға жарамсыз болып қалады.
Атмосфералық сулардың сапасы сондай-ақ, климаттық жағдайларға және судың қай кезде - қатты жаңбыр кезінде немесе құрғақшылық кезде жиналғандығына байланысты болады. Әдетте, жаңбыр жауғанда, судың алғашқы тамшылары соңғы тамшыларына қарағанда, көбірек ластанады, ал соңғылары ең тазасы болып келеді.
Қар немесе мұз ерігеннен соң пайда болатын еріген қар сулары, өте сирек - сусыз жерлерде қолданылады, олар да атмосфералық жауын-шашын сулары сияқты ластанады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   304




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет