Оқулық Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлiгi ұсынған
жүктеу/скачать 9,67 Mb. Pdf көрінісі
|
24194 448605 09
| АЛ
М АТ Ы КІ ТА П БА СП АС Ы 85 85 Жылға Жақсы тілек 1. Батаны оқып, мағынасын түсіндіріңдер. түсініп оқы « отамалы » деген – не? ( ықшамдап алынды ) Қарашоқыны бөктерлеп, Аймаңдай аттың жол жорға- сымен жүріп отырып, Абай: – Шыңғыстың бөктері тегіс көктепті-ау! – деп, айналаға көз жіберіп келе жатты. Аласа, алкүрең бетеге даланы да, бөктер, беткейді де тегіс көгертіп, жасарта бастаған. Бірақ аспан ашық емес... – Осы бір суық жел мен бұлт айықпайды екен! – деді Абай. Екі-үш күннен бері бұл өңірде күн бұлыңғыр болған. Және қыстың соңғы салқын тынысы сияқтанып, бір суық жел білінуші еді. – Е, сәуір жаңа туды ғой. сәуірдің басы осылай бұлтты, суық болатын әдеті ғой!.. «сәуір болмай, тәуір болмас», – құрастыр Ұлыс оң болсын! Ақ мол болсын! Қайда барсаң, жол болсын! төрт түлік ақты болсын! Ұлыс береке берсін! сұрақтарға жауап беремін. мәтінді өз қиялыммен өзгертіп аяқтаймын. 61 АЛ М АТ Ы КІ ТА П БА СП АС Ы 86 деп бұрынғылар текке айтпаған. «сәуірдің басындағы суық бітпей, жаз шықпайды», – дегені, – деп Қарабас Абайға ай- айдың мәнін айта бастады. Бұл жөнінде Қарабас атшабарда Абай сезбей жүрген көп білім бар екен. – «сәуір» – бұл айдың арабша аты... Абай қазақша ай атының бәрін сұрап, қайта-қайта қайырып, жаттап алды. Жазға салымның ең жайсыз кезін әнеугүні әжесі «отамалы» деп атап еді. – Осы «отамалы» – немене? Не деген сөз – өзі? – деп Абай соны сұрады. – Отамалы көкек айының он бірінде кіріп, он жетісінде шығады. Желсіз, борансыз өтпейді. Қыстың ең соңғы зәрі сонда. «Отамалы» деп атанғаны – бір байдың «Отамалы» деген қой шысы болған екен. көкектің суығы басталған уақытта әлгі: «Қойды жайылысқа шығармайық, боран бо- лады. Қойдың қыстан титықтап шыққан кезі, малыңнан айырыласың», – десе, бай діні қатты адам екен. «сен тоғы- шарлық қып, алдап отырсың», – деп, Отамалыны сабап, қойды жайылысқа шығартады. сол күні, Құдай көрсетпе- сін, бір қатты боран басталып, үш күн, үш түн соғып, бар қойы ығып кетіп, қырылыпты. Қойдан қалмаймын деп |