Оқулық «Білім беруді дамыту федералдық институты»
СИНУСОИДАЛЫҚ ТОКТЫҢ КОЛЛЕКТОРЛЫҚ
жүктеу/скачать 21,72 Mb. Pdf көрінісі
|
Nemtsov-E-lektr-tehnika-zh-ne-e-lektronika.-O-uly-
- Бұл бет үшін навигация:
- СИНУСОИДАЛЫҚ ТОКТЫҢ КОЛЛЕКТОРЛЫҚ ҚОЗҒАЛТҚЫШТАРЫ
| СИНУСОИДАЛЫҚ ТОКТЫҢ КОЛЛЕКТОРЛЫҚ
ҚОЗҒАЛТҚЫШТАРЫ Тұрақты ток қозғалтқыштарына тән маңызды қасиет жұмыс режимдерін біркелкі әрі үнемді етіп реттеу мүмкіндігі болып табылады. Алайда өнеркәсіпте электр энергиясы синусоидалық токтағы генераторлармен өндіріледі, ал тұрақты ток қозғалтқыштарын қолдану үшін синусоидалық токты тұрақты токқа түрлендіргіштер қажет. Бұл тұрақты ток қозғалтқыштарын қолдануды қиындатады. Сондықтан тікелей синусоидалық ток тізбегінде коллекторлық қозғалтқыштың жұмысын іске асыру қадамы орынды. Егер басты полюстердің магнит ағынының бағыты мен тұрақты ток қозғалтқышының зәкір тізбегіндегі токтың бағытын бір уақытта өзгертетін болсақ, онда оның айналу моментінің бағыты өзгермейді. Параллель қозатын тұрақты ток қозғалтқышында орамдар саны көп қозу орамасының индуктивтілігі зәкір тізбегінің индуктивтілігінен өте жоғары. Мұндай қозғалтқышты синусоидалық ток тізбегіне қосқан кезде, қозу орамасындағы ток, сәйкесінше басты 289 9.44- сурет полюстердің магнит ағыны фаза бойынша зәкір тізбегіндегі токтан π /2 бұрышына артта қалатын болады. Бұл ретте орташа айналу моментінің мәні нөлге жақын болады . Синусоидалық ток тізбегіне тізбектей қозатын тұрақты ток қозғалтқышын қосқан кезде басты полюстердің магнит ағыны мен зәкір тізбегіндегі ток бағыттарының өзгеру синфазалылығы автоматты түрде іске асады. Сондықтан ол синусоидалық ток тізбегінде жұмыс жасай алады, бірақ тұрақты ток тізбегіне қарағанда тиімділігі азырақ болады. Басты полюстердің айнымалы магнит ағыны коммутацияланатын секцияда (8.7 - бөлімшені қараңыз) қосымша «трансформаторлық» ЭҚК - ті индуцирлеп және тұғыр мен басты полюстерде гистерезиске және құйынды токтарға кететін энергия шығындарын ұлғайтып, коммутация жағдайын нашарлатады, ал қозу орамасы мен зәкір орамасының жоғары индуктивті кедергілері cos φ қуат коэффициентінің мәнін кішірейтеді. Синусоидалық ток тізбегінде жұмыс жасау үшін тізбектей қозатын арнайы коллекторлық қозғалтқыштар әзірленген. Мұндай қозғалтқыштардың статоры электртехникалық болат табақтардан жазық цилиндр түрінде жасалады (9.44 - сурет), оның ойықтарында w қ қозу орамасы, w ө өтемдеуші орама және қосымша полюстердің орамасы орналастырылған (9.44 - суретте көрсетілмеген). Өтемдеуіш орама w з зәкір орамасымен тізбектей және бифилярлы жалғанады (9.16 - суретті қараңыз), бұл зәкір тізбегінің индуктивтілігін азайтады және қозғалтқыштың cos φ қуат коэффициентін ұлғайтады. Трансформаторлық ЭҚК - ң коммутация жағдайына әсерін азайту үшін синусоидалық токтағы коллекторлық машинаның зәкір орамасының секциялары аз орам санымен жасалады, ал секциялар саны көбейтіледі. Сәйкесінше зәкір өзекшесіндегі ойықтар саны мен коллектор тілімдерінің саны көбейтіледі («үлкен коллектор»). Синусоидалық ток жиілігін төмендету трансформаторлық ЭҚК - ті азайтудың радикалдық құралы болып табылады. Зәкірдің айналу жиілігі реттелетін, жоғары қуатты синусоидалық токтағы коллекторлық қозғалтқыштар электр көлігінде қуаттау кернеуінің жиілігі 50 Гц, 25 Гц және 50/3 = 16 2 / Гц жағдайында тартқыш қозғалтқыштар ретінде; зәкірдің жоғары айналу жиілігі |