Оқулық «Білім беруді дамыту федералдық институты»
жүктеу/скачать 21,72 Mb. Pdf көрінісі
|
Nemtsov-E-lektr-tehnika-zh-ne-e-lektronika.-O-uly-
- Бұл бет үшін навигация:
- ЖАДТЫ ЦИФРЛЫҚ ЛОГИКАЛЫҚ АВТОМАТТАР
| 17.3.
Осылайша, сумматор шығысындағы екі екілік сан тепе - тең болған кезде S 1 = S 2 = 1 және P = 0, ал логикалық элемент шығысында F = 1 болады . Цифрлық компаратордың келтірілген схемасы екі екілік санның теңсіздігін де бекітуі мүмкін: A 2 A 1 > B 2 B 1 , бұл ретте сумматор шығысында үлкен разрядтқа тасымал P = 1 болады . ЖАДТЫ ЦИФРЛЫҚ ЛОГИКАЛЫҚ АВТОМАТТАР Жадты цифрлық логикалық автоматтар , немесе тізбекті логикалық құрылғылар, деп шығыстарындағы логикалық мәндері берілген уақыт моментіндегі кірістегі логикалық мәндердің жиынтығымен, сол сияқты логикалық автоматтың алдыңғы жұмысының нәтижелері бойынша оның күйімен анықталатын электрондық цифрлық құрылғыларды айтады. Алдыңғы оқиғаларды жадта сақтау әдетте триггерлердің көмегімен орындалады. Жадты логикалық автоматтарға импульс есептегіштер мен ығысу регистрлері жатады. Есептегіш деп кірісіне келіп түсетін кернеу импульстарының санын анықтауға арналған құрылғыны айтады. Қосуға, азайтуға және реверстеуге арналған есептегіштер болады. Соңғысының екі кірісі болады – біреуі қосуға, екіншісі азайтуға арналған. Екілік санау жүйесіндегі санау нәтижесін ұсына отырып, қос сатылы JK - триггерлердің (16.21, а суретін қараңыз) негізіндегі үш разрядты қосуға арналған есептегіштің жұмысын қарастырайық. Есептегіштің жұмысы басталмас бұрын, оның барлық разрядтары R орнатушы құрылғыларының (16.17, а суретін қараңыз) көмегімен Q 1 = Q 2 = Q 3 = 0 күйіне орнатылады . Бірінші есептік импульс аяқталған кезде кіші разрядты ТТ 1 триггері ауысады, ал үлкен разрядты ТТ 2 және ТТ 3 триггерлерінің күйі өзгермейді, яғни есептегіштің шығысындағы екілік санның мәні Q 3 Q 2 Q 1 = 001 тең. Екінші есептік импульс аяқталған кезде кіші разрядты ТТ 1 триггері қайта ауысады да, кіші разрядты шығыстың логикалық мәні 1 - ден 0 - ге өзгереді. Сондықтан ТТ 2 триггері де қатар қосылады, яғни Q 3 Q 2 Q 1 = 0 10. Одан әрі триггерлердің ауысуы осы сияқты жүретін болады, сондықтан есептегіш кірісіндегі импульстардың саны оның шығысындағы екілік санау жүйесіндегі санға сәйкес келеді (17.10 - сурет, б ). Жетінші есептік импульстан кейін есептегіш шығысындағы сан Q 3 Q 2 Q 1 = 111, ал сегізінші есептік импульстан кейін – 000. Мұндай есептегіш 8 модуль бойынша деп аталады. 443 Шығыс 17.10- сурет Азайтуға арналған есептегіш схемасының жоғарыда қаралған қосуға арналған есептегіш схемасынан айырмашылығы – қосуға арналған есептегіште триггерлердің синхрондау кірістерін турадан алдыңғы разрядтағы триггерлердің инверсті кірістеріне ауыстыру қажет. Есептегіштердің интегралдық схемаларының мынадай кіріс және шығыс шықпалары болады (барлығы міндетті емес). 1. Кірістер: R — барлық разрядтарды логикалық 0 күйіне орнату үшін; +1 және -1 сәйкесінше қосуға және азайтуға арналған импульстарды есептеу үшін; D 1 D 2 D 4 D 8 — есептегішті берілген күйге орнату үшін; С — есептегішті D 1 — D 8 кірістеріндегі берілген күйге орнатуға рұқсат ету үшін; ( индекстердегі цифрлар разрядтардың салмағын көрсетеді) ; V — есептеуге рұқсат ету үшін . 444 17.11- сурет 2. Шығыстар: Q 1 Q 2 Q 3 Q 4 — есептегіштің ішіндегі санды көрсету үшін; көмекші — есептегіштің шамадан тыс толық кеткенін не нөлденгенін көрсету үшін. Есептегішке жазуға болатын максималды сан (максималды сыйымдылық) равно N = 2 n - 1, мұндағы n — есептегіш разрядтарының саны. Есептеу коэффициенті деп те алатын есептегіш сыйымдылығы оның атауында көрсетіледі. Мысалы, есептеу коэффициенті N = 2 п – 1 есептегіш екілік , есептеу коэффициенті (0 - ден 9 - ға дейін) екілік-ондық деп аталады. Төрт разрядты екілік - ондық реверсті есептегіштің интегралдық схемасының шартты белгісі және оның қосу бойынша жұмыс жасау кезіндегі ақиқат кестесі 17.11, а және б суреттерінде берілген. Ығысу регистрі деп әдетте екілік санау жүйесінде берілген ақпаратты қабылдауға, табыстауға және түрлендіруге арналған құрылғыны айтады. Оларды іске асырудың элементтік базасы синхронды және асинхронды триггерлер болып табылады (16.6 - бөлімшені қараңыз). Соңғысы көп таралмағандықтан, бұл жерде қарастырылмайды. Ығысу регистріне ақпаратты енгізудің тізбектей және параллель түрі болады. Тізбектей енгізу кезінде ақпарат логикалық сигналдардың реттілігі түрінде регистрдің бір кірісіне беріледі де, біртіндеп оның разрядтары бойынша ілгерілейді. жүктеу/скачать 21,72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|