Оқулық «Білім беруді дамыту федералдық институты»

147
147
 5.6. 
5.12-
сурет
ЛОГОМЕТРЛЕР
 
Логометр 
деп
жылжымалы бөлігінің орналасуы екі
токтың
мәндерінің қатынасына тәуелді болатын көрсеткіш құрылғыларды 
атайды. Оларды электрлік (кедергі, индуктивтілік, фазалардың 
ығысу бұрышы) және электрлік емес (сұйықтық деңгейі, 
ылғалдылық және т.с.с.) шамаларды өлшеу үшін қолданады. 5.5
-
бөлімде қарастырылған кез
-
келген өлшеу жүйелерінің серіппе 
туындататын кері әсер етуші моментінің жоқ болуы секілді өзін тән 
ерекшеліктері бар логометрлік механизмін тұрғызуға болады. 
Кедергіні өлшеу үшін магнитті электрлік логометрді 
қарастырайық. Тұрақты магниттің біртекті емес өрісінде (5.12
-
сурет) бір
-
біріне қатысты қозғалмайтын, тілшелі көрсеткіші бар 
ортақ оске бекітілген
1
және 
2
екі катушкалары орналастырылған. 
Катушканың майысқақ
ток өткізгіштері 3 арқылы ортақ көзге 
жағанады. Катушкаға әсер ететін айналу моменттері олардың 
біртекті емес магнит өрісінде
орналасуына, яғни α бұрышы мен 
0
1
R
E
I
=
және 
x
R
E
I
=
1
(5.9) 
токтарына тәуелді, мұндағы
R
0 
және
R
x
– 
катушка орамдарының 
белгілі және белгісіз кедергілері.
I
1
және 
I
2
токтарының бағытын, 
катушкалардың айналу моменттері бір
-
біріне 
қарама
-
қарсы 
бағытталған 
болатындай етіп таңдап алады. (5.3)
-
те 
қабылданған 
белгілеулерді 
қолдана 
отырып, жылжымалы бөліктің 
2
2
2
2
1
1
1
1
)
(
)
(
IdI
w
B
M
IdI
w
B
М
айн
айн
α
α
=
=
=
=
(5.10) 
тепе
-
теңдік шартын аламыз, мұндағы 
)
(
1
α
B
мен 
)
(
2
α
B
- 
өрістің магниттік 
индукциясының α бұрышының мәніне 
тәуелділігі. (5.10) қатынасы, жылжымалы 
бөліктің бұрылу бұрышы тек катушкадағы 
токтардың мәндерінің қатынасына ғана 
тәуелді екендігін көрсетеді. 
(5.9)-
дан 
I
1
және 
I
2
токтарының өрнегін 

148
 5.6. 
(5.10)-
ға
қойып, өлшенетін кедергі мен жылжымалы бөліктің 
бұрылу бұрышының мәндері тәуелділікті аламыз. 
Жылжымалы бөіктің бұрылу бұрышының ЭҚК мәніне 
тәуелсіздігі омметрлерде және мегаомметрлерді (10
14
Ом дейінгі) 
қолданылады. Соңғыларында электрлік оқшаулауды басқару үшін 
қол жетегіне ие
генераторлар түріндегі (8.9
-
бөлімшені қараңыз)
ЭҚК көздерін (2500 В дейінгі) қолданады. 
Логометрлердің негізгі артықшылықтары 
– 
көрсетулердің 
көздегі кернеу мәніне тәуелсіздігі.
Негізгі
кемшіліктері 
– 
меже біркелкі еместігі, төмен дәлдік 
класы (1,5
-
тен аспайды).

жүктеу/скачать 21,72 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: