табиғи ресурстардың классификациясын

156
классификациясының
белгісі. Адам табиғи ресурстарды тиімді пайда-
лану керек.
Сендердің тұратын жерлеріңде қандай пайдалы қазбалар бар? Атап 
өтіңдер. Олар қай дәрежеде (аудандық, облыстық, республикалық) қол
-
данылады? Тұратын жерлеріңдегі климат жағдайларын (күн энергиясы, 
жел күші және т.б.) шаруашылықта қалай қолданса болады?
Табиғи ресурстар литосфера, гидросфера, атмосфера және биосфера эле-
менттерін (табиғат компоненттері – қандай ресурс екендігін еске түсіреміз) 
біріктіреді. Бұл – табиғи классификацияның басты белгісі.
Табиғи байлықтардың бүкіл қорын екі ресурсқа бөледі: сарқыла-
тын және сарқылмайтын. Бұл 
экологиялық
классификацияның белгісі. 
Сарқылмайтынға: ғарыштық (Күн энергиясы, Ай әсерінен судың көтерілуі 
және қайтуы және т.б.), климаттық (су, жел энергиясы және ауа массасы) 
ресурстар жатады. Өз кезегінде, сарқылатын табиғи ресурстар қалпына 
келетін және қалпына келмейтін болып екіге бөлінеді. Қалпына келетін 
ресурстарға биосфера (өсімдік және жануарлар әлемі), ауыз су, топырақ, 
ауа, яғни зат айналымы кезінде табиғаттың өзі қалпына келтіре алатын 
ресурстар жатады. Сонымен қатар, адамның өзі де бұл табиғи ресурстарды, 
шаруашылықты тиімді жүргізу немесе ғылыми-техникалық жетістіктер 
арқылы «қайта қалпына келтіре» алады. Мысалға, орманды пайдалану 
кезінде орманды «санитарлық нормаға сәйкес» түрде кессе болады немесе 
сүректі кесу кезінде норманы сақтауға болады.
Егіншілікте ауыспалы егістің дұрыс техникасын және рекультива-
цияны дұрыс жүргізу арқылы, топырақты қалпына келтіріп, жақсартса 
болады. Дегенмен де, оларды қисынсыз немесе аса көп қолдану қалпына 
келетін ресурстарды қалпына келмейтін ресурстарға айналдыруы мүмкін 
екенін адамның ұмытпағаны жөн. Қалпына келмейтін табиғи ресурстарға 
Жердегі барлық минералды байлықтар (яғни, пайдалы қазбалар) жата-
ды. Бұл қайта қолданылмайтын және табиғатта пайда болғаннан гөрі тез 

жүктеу/скачать 3,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: