Оқулық Ѳнделген ж әне толықтырылған 2-басылым
жүктеу/скачать 11,02 Mb. Pdf көрінісі
|
Sarsembaev-K.T.-Kn.-Psihiatriya
| Емі және профилактикасы
Соматикалык аурулар кезіндегі психикалык бұзылыстардың емі негізгі ауруға бағытталған, кешенді ж әне индивидуалды сипатта болуы керек. Т е рапия патологиялы к ош акка әсер етуге, дезинтоксикацияға, сон дай -ак иммунобиологиялык үрдістерді калыптастыруға бағытталған. Наукастарға, әсіресе жедел психоз жағдайындағы наукастарға тәулік бойы катаң меди ц и н ал ы к бакылауды кам тамасы з ету керек. А стен и ялы к ж ән е психо- органикалы к синдромдарда м ассивті ж алпы куаттанды руш ы терапия, дәрумендер ж әне ноотроптар (пирацетам ж әне ноотропил) тағайындалуы керек. Соматогенді психикалык бұзылыстар профилактикасы негізгі ауруды уакытында ж әне белсенді емдеу, дезинтоксикациялык терапия ж әне үрей жағдайы күшейіп, ұйкы бұзылыстары орын алғанда транквилизаторлар колдану шараларынан тұрады. 302 ХХІ Тарау. Соматикалық аурулар мен эндокринопатиялар кезіндегі психикалық бүзылыстар ЭНДОКРИНДІ АУРУЛАРДАҒЫ ПСИХИКАЛЫҚ БҰЗЫ ЛЫ СТАР Эндокринді аурулар кезіндегі психикалык бұзылыстар гуморальды реттеу бұзылыстарымен байланысты, олар ішкі секреция бездері функциясыныщ бұзылыстары кезінде пайда болады ж ән е кли н и калы к көріністерінің полиморфизмімен ерекшеленеді. Осы аурулар кезіндегі психикалык бұзылыстардың пайда болу механизмі гормональды өзгерістермен және оған байланысты зат алмасу, кан тамырлык және баска да бұзылыстармен байланысты. Морфологиялык субстракты әр түрлі интенсивтіліктегі және таралу дәрежесі тән энцефалопатия болып табылады. Ш екаралык психикалык бұзылыстар патогенезінде психожаракаттаушы фак- торлар әсерімен тығыз байланыс байкалады. Эндокринді аурулар кезіндегі психика бұзылысының ерекшелігі негізгі аурудың ауырлык дәрежесі мен даму сатысына байланысты. Осылайша психикалык бұзылыстар мен эндокринді бездер функциясының арасындағы байланыс заңдылығы түсіндіріледі, мұның диагностикалык мәні зор. Эндокринді аурудың бастапкы кезеңінде (Блейлер бойынша «эндокриндік психосиндром») психопатия тэрізді синдром бакыланады, бұл жағдайға психикалык белсенділіктің әр түрлі дәрежедегі төмендеуі (аса шаршағыштык ж әне пассивтілік байкалатын астения жағдайынан апатико-абулиялы к синдромға дейін) тән. Инстинкттер мен (жыныстык, тағамдык және т.б.) әуестіктердің күшеюі немесе төмендеуі, тұраксыз көңіл-күй байкалады. Аурудың әрі карай дамуы және ауырлык дәрежесінің үдеуінде психопатия тәрізді синдром психоорганикалыкка ауысады, бұл кезде түсіну мен сынның дөрекі бұзылыстарымен, эмоциялык сылбырлыкпен және топастыкпен жүретін мнестико-интеллектуалды бұзылыстар бакыланады. Бүкіл эндокринді ауруларға баска синдромның алмасуы мен дамуына негіз болып табылатын астениялык синдром тән. Осы фонда ауру дамуының кез- келген кезеңінде жедел психоздар дамуы мүмкін, олар әдетте, наукас жағдайы ауырлағанда және эндокринді бездер функциясының үдемелі декомпенсаци- ясы кезінде дамиды. Кейде олар ешкандай себепсіз пайда болады. Бұл психоз дар сана күңгірттенуі синдромдарымен көрінеді (аменция, делирий). Депрессивті, депрессивті-параноидты синдромдар жэне шизофрения тэрізді симптоматикалар басым психоздар байкалуы мүмкін. Аталған психоздардың ағымы созылыңкы болуы мүмкін. Уакыт өте психотикалык жағдайлар кайгалануы мүмкін. Эндокринді аурулар кезіндегі психоздар бүкіл психопатологиялык синдром- дармен көрініс беруі мүмкін. Эндокринді аурулар кезіндегі психоздар жиі органикалык үрдіс көрінісін алады, бірак дамуының кейбір сатыларында шизофренияға ұксас болып келеді (клиникасы мен созылыңкы ағымы бойынша да «шизофрения тәрізді» болып келеді). Бұл жағдайларда эндокринді аурулармен ауыратын наукастардағы эмо- ционалдылыктың сакталуы — олардың ажырату белгісі болып табылады. |