қарым-катынас барысында үйренеді" (А.Н.Леонтьев). Баскаша айщанда,
элеуметтік жагдайлардан тыс, тек биология ғана адамды тұлға ретінде
қалыптастыра алмайды.
Адамдағы әлеуметтіліктің биологиялыкка ыкпалының тағы бір
қыры биологиялықтың элеуметтік формада канағаттандырылуы мен
жузеге асырылуында. Адам өмір сүруінің табиғи-биологиялык жағы
әлеуметтік-мәдени факторлармен "адамданады" жэне ортаға түсіріледі.
Осылайша, биологиялык алғышартсыз гомоноидтың пайда болуын
көз алдыға келтіру мүмкін емес болса, элеуметтік алғышартсыз да
адамның қалыптасуы мүмкін емес. Ары карай мұның арқайсысы
152
жағдайларға байланысты адамның күш-жігерін бірде азайта, бірде
кұшейтті. Жалпы, бүтіндей алғанда адамның пайда болу кезінде де,
казіргі кезде де оның өмір сүруі биологиялык пен әлеуметтіліктің
тұтастығымен камтамасыз етіледі.
Адам өмір сүруінің психикалык жэне биологиялык жактарын
бейнелейтін философиялык антропологиядағы бейсаналык пен саналык
мәселесі де биологиялык жэне әлеуметтілік мәселесімен тығыз
байланысты.
Ұзак уақыт бойы философияда антропологиялык рационализм
принциптері үстемдік етті, адам оның кылыктары жэне болмысының өзі
саналык өмірдің көрінісі ретінде карастырьшып келді. Адам "акылды
адам" ретінде гана саналып келді. Ал Жаңа заманнан бері философиялык
антропологияда бейсаналык мәселесі үлкен орын ала бастады. Лейбниц,
Кант, Кьеркегор, Шопенгауэр, Ницше сиякты авторлар адам санасынан
тыс психикалык процестердің мацызы мен релін эр түрлі кырлары мен
позициялары түрғысынан талдай бастады.
Адамның ѳлшемі мен ѳмір сүруінің аса маңызды факторы ретінде
бейсаналыкты бекітіп, философиялык антропологиядағы бүкіл бір
Достарыңызбен бөлісу: |
