көп, адам аз екен” деген сөзі осы пікірді нактылайтын сиякты.
Киниктер материалдык игіліктерден бас тартып, аскетгік өмірді
уағыздаса, гедонистік (кирендік - кирен каласының атымен) мектептің
өкілдері өмірде өз түйсіктерін басшылыкка ала отырып, сезімдік өз
түйсіктерінің
мэліметтерін
басшылыкка
ала
отырып,
сезімдік
куаныштарға, ләззатка берілу керек деп уағыздады. Ал лэззат, бакыт
дегеніміз - минуттық сезімдік куаныштардың жиынтығы, оларды
қадірлеп, кастерлеп, мүмкіндігінше пайдалану керек. Өмір кайғы-
қасіретке толы болғандыктан, өмірімен катар өлім де тартымды. Тек
қана байлыкка, даңка кұмарту ол ақьшсыздардың ісі, ал данышпан болса
- оған өмірде не болып жатқанының бэрібір: бай ма, кедей ме, ерікті ме,
еріксіз бе т.б.
Гедонистік философияның негізін калаушы ойшьш Аристипптің
(б.д.д 435-355 жж.) көзқарасының калыптасуына Сократтың ілімімен
қатар софизмнің де әсері болды. Оның пікірінше, танымның кайнар көзі
- түйсік. Ал түйсік арқылы біз табиғаттьщ заңдылыктарын, немесе оның
касиеттерін танып біле алмаймыз, сондықтан табиғатты танып-білемін
деп әуреге түсудің қажеті жок, керісінше, біз тек өзімізге тэн
субъективті кабілеттеріміздің нэтижесін ғана тани аламыз. Осыдан
келіп, аристипп тек өзіміз сезінген лэззат пен касірет кана игілік,
рақымшылык деген тұжырым жасайды. Лэззат өткенге де, болашакка да
бағытталмайды, ол тек қазіргі нактылык. Сондыктан казір ғана ала
алатын лэззатқа ұмтылу керек.
Ләззатка жетудің бірден-бір жолы өз еркіңмен кол жетпейді,
немесе касірет экелетін кұмарлыктардан бас тарту. Кез келген адам
өзінің рухы мен тэнін рахаттануға, лэззат алуға бағыштап, өзін де,
баскаларды да шаттыкка бөлулері керек. Сөйтіп, аристипп рахатка
Достарыңызбен бөлісу: |
