ақпарат кұралдары да өмір сүреді; өнер - эрекет, бірак еңбек - әлемді
өзгертуші адамның әрекеттік мэні көрінісінің ең басты формасы. Алайда
өнер адам әрекетінің бірде-бір формасын алмастыра алмайды, өйткені ол
эрбір эрекетті ерекше үлгілейді. Бұл ерекшелікті түсінудің кілті
ешнәрсені де көшірумен айналыспайтын, көркемдік эрекеттің ерекше
пререгативасы болып табыладын өнердің эстетикалық жэне гедонистік
функцияларында.
Ерте кездің өзінде-ак өнердің көңілді көтере отырып, үйрететіндігі
белгілі еді. Өнерді қабылдау мен көркем шығармашылык процесі
барысында адамның лэззат алуы мен эстетикалык ыкпал етуі аркасында
онық тәрбиелік эсері де, акпарат алу да, тану да, тәжірибе алмасу да,
элем жағдайын талдау да, шаттану мен шабыттану да жүзеге асады.
Адамның жаратылысы өнердің ерекшелігін анықтайды.
Өнер қоғамдык
адамның накты өмірлік тәжірибесін терендету,
кеңейту үшін өмірді өз түтастығында кайта калыптастырады. Ол - адам
өміркамының
бейнелік
үлгісі.
Өнер
тұлғаны
өзінің
бүкіл
көпқырлығында жэне түтастығында қайта жаратады, оның өмірлік жэне
көркемдік тәжірибесімен өзара эрекеттесе отырып, адамның әрекеті мен
санасының
барлык
қүрылымына
эсер
етеді.
Көркемдік
шығармашылыкта диалектикалык өзара эрекет барысында бейнелік
ойлаудың күрылымын айқындайтын түлға - ұлт - адамзат сиякты
әлеуметтік бастаулар киылысады.
Өнер өзінін аудиториясына түлғалык формаға көркемдік идеяларды
еге отырып, окырмандарды, көрермендерді, тындармандарды тартады.
292
|
