дейді. Тоталитарлық коғамдар бар болғанын ешкашан,
ешкімнен
жасырмаған, орасан зор ішкі күштердің әсерінен күлады. Алдымен
өзінің калдықтарының астына біріңғай Кеңес империясының темір
жұдырыған көміп, өте топтасқан жэне мызғымастай болған шығыс
еуропалық диктатура жойылды.
XX ғасырдың ішінде Батыс-Шығыс карым-катынасында үлкен
өзгерістер болды, Батыстың өзі күрделі эволюция үстінде еді. Батыс
Шығыс руханиятының даналығын тани бастады, ғалымдары буддизм,
үнді философиясын зерттеп, Батыс суфизмді өзіне "ашты".
Өз
философиясын байытгы. Жоғарыда айтылған К. Юнг, т.б. дүниеге
көзкарас батыс рационализмінен терең болу керек екенін мойындады
жэне материализм, дінсіздік, техноцизмді, беймэдени "демократиялық"
болмыстың ("көпшілік мәдениеті") зиянын өздері өздеріне әшкереледі.
Әрине, ойпшлдардың Бүл тұжырымдары накты саясатка эзірге шейін
329
үлкен эсер ете алмай отыр. Дінді, этиканы мойындау, әлемдік
интеграцияны рухани жағынан толыктырып, шынайы "жүректер
интеграциясына" айналдыру, эр бір ұлттык кайталанбас келбетін
сыйлау, "жанын" түсінуге тырысу, сол арқылы шынайы бауырмалдыкка
жету - міне Батые пен Шығыс ойшылдарының, жалпы прогрессивтік
ниеттегі адамдардың келген корытындысы. Қандай халык болмасын,
жалпы бүкіл адамзат ендігі жерде этикаға, руханиятка бет бұрмаса,
адамды түземесе - жер бетіне үлкен касірет жақын екені енді анык
сезіледі.
Осының барлығын ескере отырып біз мынаны айтуымыз керек:
"американдану", "еуропалану" да біздің жол емес, ескішіл, фанатик
болып, кайтып келмес көшпенділікті аңсау да орынсыз. Біз екі бүрынғы
рухани элитаның екі буынының да тәжірибесін, тәсілдерін үштастырып
Достарыңызбен бөлісу: |
