Оқулық Түркістан 022 ӘОЖ


 Сұйықтықтарда еріген заттардың



Pdf көрінісі
бет261/433
Дата04.11.2023
өлшемі7,9 Mb.
#189337
түріОқулық
1   ...   257   258   259   260   261   262   263   264   ...   433
Байланысты:
18.08.2022-biohimiya-2-b-lim-okonchat.-variant-1

9.2. Сұйықтықтарда еріген заттардың
 
алмасуы мен реттелуі

Организмдегі сұйықтықтарда еріген заттар: электролит және


 
электролит емес заттар болып, екіге бөлінеді.
 
Электролит емес заттар -
ерітіндіде диссоциацияланбайды
және олар дене салмағы бойынша өлшенеді. Клиникалық маңызы 
бар электролит емес заттарға (мысалы, 100мл-ге 100мг) глюкоза, 
мочевина, креатинин, билирубин жатады. 
Электролиттер 
- еріткіштерде катиондар мен аниондарға 
диссоцирленетін 
заттар, 
олар 
миллиэквиваленттің 
литрге 
арақатынасымен (мэкв/л) өлшенеді. Адам организмінде табиғаттың 
көптеген 
элементтері 
кездеседі. 
Электролиттерге: 
тұздар, 
қышқылдар, органикалық қосылыстар жатады. Иондану сипатына 
қарай, электролиттер: катиондар және аниондарға бөлінеді. 
Макроэлементтер
- ағзадағы мөлшері 10

² % -нан 10
⁻⁵
%-на 
тең болады, яғни организмде грамдап кездеседі, тәуліктік қажетті 
мөлшері 100 мг. Oларға: натрий (Na), калий ( K), кальций (Ca), 
хлор (Cl), магний (Mg), фосфор (P), күкірт (S ) жатады.
 
Микроэлементтер 
– ағзадағы мөлшері 10

² % - дан асады, 
тәуліктік қажетті мөлшері 100 мг-нан төмен болады. 
Оларға: темір (Fe), цинк (Zn), мыс (Cu), бром (Br), марганец 
(Mn), кобальт (Co), йод (I), молибден (Mo) және т.б. 
Ультрамикроэлементтер 
– ағзада 10
⁻⁵
%-дан аз болатындар, 
мысалы: күміс, аллюминий және т.б. Минералды заттар клеткада, 


354 
ион түрінде кездеседі және келесі қызметтерді атқарады:
құрылымдық қызметі - биополимерлердің құрылымы құрамында
болады; кофактор ретінде
 
( Mg, Mn, Cu, Zn, K ) ферменттердің 
құрамына кіреді; ( Co, Mo, Se ) фермент-субстратты комплекс 
құрамында болады немесе эффекторлардың қызметін атқарады;
Клетка сыртындағы негізгі катиондарға Na

, Са
+
, ал 
клеткаішілік катиондарға К
+
, Mg
+
жатады. 
Клетка сыртындағы сұйықтықтарда көптеп кездесетін
аниондар Cl
-
, НСО
3-
, клетканың негізгі анионы РО
4
3-
болып 
табылады. (9.2). [150]. 
Тамырішілік және интерстициальды сұйықтықтардың құрамы 
бірдей болады, себебі иондар мен су эндотелиі капиллярларларынан 
еркін өте алады. Клеткадан тыс және клеткаішілік сұйықтықтар бір-
бірінен құрамы жағынан айырмашылығы бар.
Клетка мембранасы иондарды өткізбейді; тасымалдаушы
жүйелер мен иондық арналар қызметімен ерекшеленеді. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   257   258   259   260   261   262   263   264   ...   433




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет