Оқулық Түркістан 022 ӘОЖ


Монетит  – (СаНРО 4 ),  брушит



Pdf көрінісі
бет384/433
Дата04.11.2023
өлшемі7,9 Mb.
#189337
түріОқулық
1   ...   380   381   382   383   384   385   386   387   ...   433
Байланысты:
18.08.2022-biohimiya-2-b-lim-okonchat.-variant-1

Монетит 
– (СаНРО
4
), 
брушит
(СаНРО
4
х2Н
2
О) – организмде 
сирек кездеседі. Монетит үшбұрышты пластинка, таяқша немесе 
призма түзеді. Брушит кристалдарының формасы жебе тәрізді 
болып келеді. Қыздырғанда брушит монетитке айналады. 
Сондықтан, аталған екі минерал гидролизденіп гидроксиапатитке 
айналады, кристалдарының ерігіштігі РН <6.0 болғанда артады. 
Брушит дентин және тіс тасының құрамында кездеседі.
 
Ортокалцилі фосфат
Са
8
(РО
4
)2(РО
4
)
4
х5Н
2
О 
гидроксиапатиттің негіздік тұздарымен қышқыл фосфаттардың 
(монетит,брушит) ортасындағы аралық қосылыс, тіс тасының 
құрамында кездеседі, олар кезектесіп орналасқан екі қабаттан 
тұрады. Тұзды қабатының қалыңдығы 1,1 нм, сулы қабатының 
қалыңдығы 0,8нм, pH>7,0 болғанда апатитке оңай гидролизденеді.
 
Концентрациясы 10-100 мкг⁄л аралығында фтор гидролизді 
күшейтеді. Фтор иондары апатиттердің сүйек тіндерінде жиналуы 
үшін қажет деп есептеледі. Сүт қоректілер организмінде, клетка 
сыртындағы сұйықтық кальций фосфатының ерітіндісі мен 
қаныққан болады. Кальций фосфатын тұнбаға түсіру екі сатыда 
жүреді: тығыз тұнба пайда болуы (нуклеация) және ядродан 
кристалдардың өсуі нуклеация процесінде диаметрі 0,5-2,0 нм 
болатын кішкентай кристалдар пайда болады. Гомогенді нуклеация 
кезінде кристалдардың пайда болуы қаныққан ерітіндіде екінші 
фазаның қатысуынсыз жүреді. Гетерогенді нуклеация кезінде 
кристалдардың түзілу процесі тығыз фазамен иницирленеді. Сүйек 
тінінің және тісті эмальдің серпімді-механикалық қасиеттері 
кристалдың мөлшеріне тәуелді болады. Кристалдың өсуі спиральді 
өсу механизмдері бойынша жүреді. Ядро түзілуінің бірінші 
сатысында спираль тәрізді құрылым пайда болады. Пайда болған 
құрылымның өсуі жаңа иондардың қосылуы принципі бойынша 
жүреді. Мұндай спиральдің қадамы кристалдың бір құрылымдық 
бірлігінің биіктігіне тең болады. Кристалдану ингибиторы төменгі 
концентрацияда кристалдың өсуін тежеуге қабілетті (жылдамдықты 
модификациялау кристалдың өсу бағыты мен формасы). Кристалдар 


490 
ерігенде, бұл заттар әдетте еру жылдамдығына әсер етпейді. Бірақ, 
натрий 
гексаметафосфаты, 
сонымен 
қатар 
пирофосфаттар, 
полифосфаттар және сілекейдің кейбір белоктары гидроксиапатиттің 
нуклеациясымен 
кристалдың 
өсуін 
тежейді. Қазіргі 
таңда 
кристалдың жеті түрі анықталған, олар: тригональді, тетрагональді, 
гексагональді, кубтәрізді және орторомбтәрізді болады. [34]. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   380   381   382   383   384   385   386   387   ...   433




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет