Оқулық Түзетілген және толықтырылган екінші басылым 1-кітап алматы, 2004 ббк28. 86 я 73 р 12


қ о зға л ы ст а р к ө л е м і ш ам алы б о л а д ы . К ө п б іл ік т і б у ы н д а р д а б а й л а м д а р



Pdf көрінісі
бет209/342
Дата16.09.2022
өлшемі23,05 Mb.
#149688
түріОқулық
1   ...   205   206   207   208   209   210   211   212   ...   342
Байланысты:
анатомия

қ о зға л ы ст а р к ө л е м і ш ам алы б о л а д ы . К ө п б іл ік т і б у ы н д а р д а б а й л а м д а р
б у ы н н ы ң бар л ы қ ж ағы н ан о р н а л а са д ы .
Қатаң буындар
- а м ф и а р т о зд а р . О сы атп ен бу ы н д ы қ б е т т е р і
б у ы н д а с у п іш ін д е р і ә р т ү р л і, б ір а қ б а сқ а б е л г іл е р і б о й ы н ш а ү қ са с
б у ы н д а р т о б ы б ө л іп к ө р с е т іл е д і; о л а р д ы ң қы сқ а, қатты тарты л ған б уы н
қапш ы ғы ж ә н е ө т е м ы қты , со зы л м а й ты н қ осал қ ы ап п ар аты , этап
а й т қ а н д а қы сқ а м ы қтауш ы б а й л а м д а р б а р (м ы салы - сег ізк ө з-м ы қ ы н
б у ы н ы ).
175


Осының нәтижесінде буындық беттері бір-бірінен тығыз жанасып 
түйіседі де, мұның өзі қозғалысты қатты шектейді. Осындай қоз- 
ғалмалы буындасуды қатаң буындар - амфиартроздадар (BNA) деп 
аталады. Қатаң буындар сүйектер арасындағы соққылар мен шайқа- 
лыстарды жұмсартады.
Мұндай буындарға жалпақ буындарды да, art. plana, жатқызуға 
болады, олардың беттер көлемі бірдей.
Омыртқалар арасындағы қосылыстар
Омыртқалардың қосылыстары адамда филогенез үрдісінде өтілген 
жолды көрсетеді. Алғашқы кезде бұл қосылулар үздіксіз - синартроздар 
түрінде болады, олар қаңқаның 3 даму сатысына сәйкес алғаш 
синдесмоздар сипаты болады, кейін олармен қатар синхондоздар пайда 
болып, ақырында, синостоздар (сегізкөз бөлімінде) пайда болады. 
Жануарлар құрылықта тіршілік етуге көшіп, қозғалу тәсілдері жетілу 
барысында үздікті қосылыстар - диартроздар пайда болады.
Адамтәрізді маймылда тік жүруге ұмтылуға және көбірек 
орнықтылықтың қажеттігіне байланысты омыртқалар арасындағы 
буындар қайтадан үздіксіз қосылыстарға - синхондроздарға немесе 
симфиздерге айнала бастайды.
Мұндай даму нәтижесінде адамның омыртқа бағанасында қосы- 
лыстардың барлық түрлері бар: синдесмоздар (көлденең және қыл- 
қанды өсінділер арасындағы байламдар), синэластоздар (доғалар 
арасындағы байламдар), синхондроздар (бірқатар омыртқалар денелері 
арасында), синостоздар (сегізкөз омыртқалары арасында), симфиздер 
(бірқатар омыртқалар денелері арасында) және диартроздар (буындық 
өсінділер арасында). Бұл қосылыстардың барлығы омыртқа баға- 
насының метамерлі дамуына сәйкес сегментті түрде құралған. Жеке 
омыртқалар бірыңғай омыртқа бағанасын түзгендіктен, бүкіл омыртқа 
бағанасының өн бойына созылған және оны бірыңғай түзіліс ретінде 
нығайтатын бойлық байламдар пайда болады. Омыртқалардың барлық 
қосылыстарын (омыртқаның негізгі екі бөлігіне сәйкес) олардың 
денелері және доғалары арасындағы қосылыстар деп белуге болады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   205   206   207   208   209   210   211   212   ...   342




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет