§69. Ұш қыш – Тал ғат Би гел ди нов Оқы лым 1. Мә тін ді оқып, бе ріл ген мә лі мет тер ді клас тер әді сі мен тү сін ді рің дер, пі кір ле рің ді тү -
йін ді сөз дер мен қо ры тындылаң дар.
Қы ран бүр кіт – кие лі, қас тер лі құс. Қы ран құс ты
қа зақ «көк тә ңі рі сі», «ас пан пе рі сі», «қа нат ты лар
ха ны» деп құр мет тұт қан. Дәл осын дай тек ті құс тың
бол мы сы Ке ңес Ода ғы ның Ба ты ры ата ғын екі рет ал ған
Тал ғат Би гел ди нов те бар еді.
«Ұш қыш бол сам» де ген өрек пі ген кө ңіл мен Біш-
кек те гі ДОСААФ авиа мек те бі не тү се ді, ол жер де
«У-2» де ген ұшақ пен ұшу ды үй ре не ді. 1940 жы лы
Са ра тов әс ке ри авиа ция мек те бі не оқу ға жі бе рі ле ді.
Са ра тов та ғы ұш қыш тар мек те бін екі жыл оқып, сер-
жант ше ні мен бі тір ген соң, Чка лов та ғы бом ба лау шы
ұш қыш тар мек те бін аяқ тай ды. Ал қан май дан ға
ат та нар ал дын да Ижевск қа ла сы нан «ИЛ-2» штур мо ви гі мен ұшу ды үй ре ніп
шы ға ды. Әс ке ри оқу ды та мам да ған күн нен бас тап «ұш қыш танк» деп ата лып
кет кен «Ильюша» ұша ғы на « бау ыр ба сып ке те ді».
1942 жы лы май дан ға ат та на ды. Өзі бір көр ген нен қат ты ұнат қан ұшақ пен
көк жү зін де 500 са ғат бо ла ды. 305 рет әс ке ри ша бу ыл ға шы ғып, жау ұя сы –
Бер лин ді алу ға бі рін ші бо лып қа ты са ды. Фа шис тер өз де рі не аяу сыз өлім оғын
сеп кен Тал ғат мін ген ұшақ ты «Қа ра ажал» деп ата ған. 23 жа сын да Ке ңес Ода-
ғы ның Ба ты ры ата ғын екі мәр те ие ле ніп, көз сіз ер лік көр сет кен қы ран қа зақ
қан май дан нан аман-есен ора ла ды.
Тал ғат Би гел ди нов со ғыс тан соң аза мат тық авиа ция ны бас қар ды. Мәс кеу
ин же нер лік-құ ры лыс инс ти ту тын бі ті ріп, құ ры лыс са ла сын да да қыз мет ат қар ды.
(stepnogorsk.akmoedu.kz) Ойт үрт кі 1. Мә тін де ба тыр ды не ге қы ран құс қа те ңе ген?
2. Фашистер Талғат мінген ұшақты неліктен «Қа ра ажал» деп атады?