§12. Көш пен ді лер дің му зы ка өне рі Оқы лым 1. Мә тін ді оқып, му зы ка өне рі нің та ри хы жай лы ай тып бе рің дер.
Көш пен ді лер дің му зы ка лық мә де ние ті нің та мы ры өте те рең де жа тыр.
Жар тас тар да ғы су рет тер ден би леп жүр ген адам дар дың, та яқ қа ілін ген сыл-
дыр мақ тар да ой нап тұр ған адам бей не ле рін кез дес ті ру ге бо ла ды. Көш пен ді-
лер дің ең кө не му зы ка лық ас пап та ры: ұр ма лы даң ғы ра, қу рай дан жа сал ған
үр ме лі сы быз ғы, іл ме лі-шерт пе лі қо быз, дом бы ра іс пет тес қа ра пай ым
ас пап тар бол ған. Эпос тар да ғы «адыр на сын ала өгіз дей мө ңі рет кен» деп
ке ле тін жыр жол да ры өнер паз жау ын гер дің са да ғы ның адыр на сын ір кіп-
тар тып му зы ка лық үн шы ға ра ты нын біл дір се ке рек. Ор та лық Азия, Сі бір,
Ти бет ха лық та рын да бү гін ге дей ін кез де се тін бір ішек ті қо быз осы му зы-
ка лық ас пап тың кө не тү рі бо луы мүм кін.
Ау ыз бен үр леп ой най тын, қыш тан жа сал ған уіл дек деп атала тын
ас пап тың кө не түр ле рі ор та ға сыр лық Оты рар қа ла сы нан, Жам был об лы-
сын да ғы Ақ тө бе (Ба ла са ғұн) қа ла сы нан та был ған. Олар X–XII ға сыр лар ға
жа та ды.
Қор қыт ата бү кіл түр кі лер әле мі нің са рын, күй, әуен өне рі нің ата сы бол са,
одан бер гі му зы ка өне рі әл-Фа ра би дің, ибн Си на ның, ұлы жыр шы Кет бұ ға ның,
Сы пы ра жы рау дың, Асан қай ғы ның, Қаз ту ған ның, Әбу әл-Қа дыр дың, Әб ді-
рах ман Жә ми дің, Бұ қар дың, Ны сан абыз дың есім де рі мен бай ла ныс ты. Олар
күй ші-саз гер, жыр шы лар бол ған. Ал әл-Фа ра би, ибн Си на – му зы ка ілі мі нің
тео рия сын ал ғаш жа сау шы ға лым дар.
(https://kk.wikipedia.org/wiki/а за_мә де ние ті) Ойт үрт кі 1. Қан дай му зы ка тың да ған ды ұна та сың дар? Ұлт тық ас пап тар да ой най бі ле сің-
дер ме?
2. Біз дің ел де му зы ка ның қан дай жан ры да мы ған жә не қай жанр ды да мы ту ке рек?
Ой бө лі сің дер.