Оқулықта қолданылған шартты белгілер



Pdf көрінісі
бет194/249
Дата16.03.2022
өлшемі2,8 Mb.
#135963
түріОқулық
1   ...   190   191   192   193   194   195   196   197   ...   249
§85. Ғы лы ми фан тас ти ка ның ал ғы шарт та ры
Оқы лым
1.
Мә тін ді оқып, мазмұны бойынша сұ рақ тар дай ын даң дар.
Жан­жұм­ба­ғы
Түн гі жор туы лын да жер иіс кеп те, иіс се зіп те, із ге тү сіп те емес, ас пан да ғы 
мың сан жұл дыз дар ға бір көз тас тап жол та ба тын түл кі се кіл ді жырт қыш қа 
қай ран қал мас қа еш ша ра жоқ. Сон дай-ақ тиін дер жаң ғақ пен піс те ша ғу дан, 
өр мек ші өр мек то қу дан, қар лы ғаш лай түй ір ші гі мен шөп тен бір ше ті не кі рер 
те сік жа сап, шар іс пет ті кең ұя жа сау дан, қа ра қо ңыз арт қы аяқ та ры мен си ыр 
жа па сын до ма ла тып ұл ғай ту дан қо лы ше бер адам нан да асып тү се ді. Тау-
лы, да ла лы жер ді ме кен ете тін қо ян дар жаз дың ай лы түн де рін де адам ша екі 
ая ғы на тұ рып, шыр кө бе лек ай на лып, би би лей ді.
Су бе ті мен те ре ңін де гі тір ші лік ке үңіл сек, одан да не бір ды быс тар мен 
адам әре ке ті не ұқ сай тын түр лі әре кет тер ді бай қай мыз. Ба лық атау лы ның 
ақыл ды сы – дель фин дер су те ре ңін де үне мі топ та нып, кей де қа тар тү зеп жү зе-
ді. Ау ыз қу ыс та ры нан шы ғар ған ды быс та ры ның зат қа ша ғы лы сып қай туы нан 
олар ал дын да не ба рын анық тай ды. Дель фин дер дің кей қы лық та ры адам ның 
іс-әре кет те рі не жа қын, көп нәр се ні тү сі не ді. Ес ті ген ды бы сын қай талау ға тал-
пы на тын дель фин дер де бар.
Аме ри ка ға лым да ры Гран виль де гі ес кі бақ үң гі рі нен бет-әл пе ті адам ның 
бей не сі нен ау май тын, қа нат ты лар от ря ды на жа та тын жар ға нат ты тап ты. 
Оның те рі сі адам те рі сі не ұқ сас. Кі сі ден сес ке ну ді де, қа шу ды да біл мей ді. 
Қай та ол адам ға жа қын дай тү су ді ұна та ды. Аме ри ка ның бел гі лі зооло гі
про фес сор Ри чард Кле мент бұл ға жай ып тір ші лік ие сі мен тез тү сі ніс кен. 
Ар найы зерт ха на ға әке ліп, кең бөл ме іші не ер кін дік ке жі бер ген нен кей ін, 
жар ға нат өзін жай лы се зі ніп, ұшу ба ры сын да ие сі не қай та-қай та жа қын дап
тіп ті адам ша езу тарт қан. Ал әл де не ге рен жі ген кез де бет-әл пе ті әжім де ніп, 
қа ба ғы түйіл ген. Ол кең бөл ме де бей бе ре кет ұш пай ды: үй де гі әр бір зат қа 
жа қын ұшып ба рып, оған тұм сы ғын та қап «зерт тей ді». Та ғы бір ерек ше лі гі – 
көз де рі өте өт кір, көр гіш, дау сы мей лін ше ашық. Рент ген дік тү сі рі лім дер 
оның бас сүйе гі нің де адам бас сүйе гі не ұқ сас еке нін, миы ның үл кен жар ты-
ша рын да адам ді кін дей көп те ген ми қыр ты сы бар еке нін көр сет кен. Осы ның 
не гі зін де ға лым дар оның ақыл-ой ының да адам ақыл-ой ымен те ңе се ті нін 
тұ жы рым дап отыр. Ға жай ып жа ра ты лыс ие сі бір де про фес сор дың кі тап тан 
дау ыс тап оқы ған сөз де рін адам ның анық дау сы мен қай талап ай тып шық қан. 
Оның осын дай та ма ша қа бі лет те рі не қа рап, «қа нат ты адам» деу ге де не гіз 
ту ын дай ды.
(Ж†ніс Са хиев)


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   190   191   192   193   194   195   196   197   ...   249




©engime.org 2025
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет