Оқу сабақтарында білім мен тәрбие алу ҥшін қажетті әр тҥрлі оқу дағдылары қалыптасады. Оқу дағдысын қалыптастыру әдеби жазба тілі және сӛйлеу тілімен байланысып жатады. Оқушылармен жҥргізілетін тҥрлі жаттығулар, тілдің заңдылықтарды, ережелері меңгертілгенде ғана оқудағдысын қалыптастыру ға болады. Сонымен бірге грамматиканық жеке бір ережелері, тыныс белгілер ережелері қажетті болып табылады.
Оқу дағдысын қалыптастыру оқытылатын мәтіндер-дің тәрбиелік мәнін ашуға қажетті болып табылады. Ол мынадай міндеттерді жҥктейді:
Бастауыш сынып оқушыларының әр сынып кӛлемінде дҧрыс, саналы тҥрде тҥсінік оқу және мәнерлеп оқу дағдыларын қалыптастыруда оқушы жіберетін қателерді анықтау, талдау, топтау.
Қайталап оқуды ҧйымдастыруға қажетті жҧмыс тҥрі мен тиімді әдіс-
тәсілдерді анықтау, тҥрлендіру жолдары.
Әр сыныпта оқу дағдысының әр тҥрін қалыптастыру, т.б.
Дҧрыс оқу, тҥсініп оқу, шапшаң және мәнерлеп оқуды бірлестікте қарау.
Білім, білік, тәрбие - оқу дағдысын қалыптастырудағы басты мәселе.
Бастауыш мектептегі оқу сабағының сапасы әр сабақтың қаншалықты дәрежеде ойланып қҧрылғанына, қолданылатын әдіс, тәсілге және ҧйымдастыруға тікелей байланысты.
Оқудың мынадай тҥрлерін қалыптастырамыз:
Дҧрыс оқу:
оқушының оқып тҧрғанда (ӛзіне) сӛз ішінен әріпті, жеке буынды, не жеке бір сӛзді қалдырып кетпей оқуы;
кейбір буынды не жеке сӛзді қайталамай оқуы;
кейбір дыбыстардың, сӛздердің орнын ауыстырмай, сӛзді бҧзбай оқуы;
орфоэпиялық талаптар тҧрғысынан қате жібермей оқуы, мәтіндегі сӛздердің мағынасына қарай лайықты дауыс ырғағын сақтап қалуы.
Оқушылардың оқу дағдыларын байқау жҧмысын жҥргізген кезде дҧрыс оқудың, жоғарыда қойылған талаптардың ҥнемі іске асырыла бермейтіні байқалды.
а) мәтінді оқуда баланық оны дҧрыс қабылдауына жете кӛңіл бӛлінбей, жалпы ҧққанын айтқызуға тырысушылық;
ӛ) мәтінді оқу кезінде мҧғалім тарапынан оқушының әр сӛзді дҧрыс оқып, әр дыбысты дҧрыс айтуына жете зер салынбайтындығы;
б) баланың басының ерекшеліктері мен оның қаншалықты дәрежеде оқи алатындығын ескермей, жӛнсіз асықтырушылық.
Оқушының жіберген қатесін тҥзету мақсатымен кейбір мҧғалім балаға қайталап оқытуды жӛн санайды. Мҧндай әдісті қолдану қатені тҥзеудің бірден-бір дҧрыс жолы деуге болмайды. Оқушылар оқығанда қате оқыса, сӛздерді буынға бӛлу кезінде ғана, сҧрақ қойып, сӛйлемдегі сӛздердің ӛзара байланысын анықтау кезінде ғана тҥзетіледі.