Мәтінді қабылдаттыру ҥшін істелетін жҧмыстар

79 
Жаңа материалды тҥсініп қабылдау ҥшін сабақ ҥстінде мынадай 
жҧмыстар жҥргізіледі: 
1.
Кіріспе. 
2.
Мҧғалімнің мәтінді тҧтас баяндауы және оқып беруі. 
3.
Сӛздік жҧмысы. 
4.
Сҧрақтар арқылы не тҥсінгенін, қалай тҥсінгенін байқау. 
5.
Бӛлімдер бойынша оқушыларға дауыстап оқыту. 
6.
Іштей оқу. 
7.
Қажетті жағдайда оқудың басқа тҥрлерін іске асыру. Мысалы, рӛлге 
бӛліп оқу, теріп оқу , бӛлімге бӛліп оқу. 
8.
Тҥсінгендері бойынша бӛлімге ат қою, мазмҧндық сурет салу, 
мазмҧнына сай сурет салу, мақал-мәтел айту. 
9.
Осы әңгімеге қҧсас идеялық ойын аша тҥсетін қосымша әңгіме не ӛлең, 
т.б айту. 
Осындай жҧмыс тҥрлері бойына ӛз жҥйесін тауып жҥргенде ғана бала оқу 
материалын толық тҥеініп, ӛз бойына рухани азық алады. 
Мәтін
Мәтін - бірнеше сӛйлемдерден қҧралған белгілі ойды, оқиғаны білдіреді. 
Мәтінге әңгіме, ӛлең, жыр, ертегі сияқты жанрлар жатады. 
Мәтінді оқушыларға мынадай тҥрлерімен береді: әңгімелесу, пайымдау, 
сипаттау. 
Әңгімелесу арқылы мәтінді бергенде тек мҧғалімні ӛзі емес оқушылар 
да қатысып, топта талқыланады. 
Ал, сипаттау арқылы мысалы бір нәрсенің бейнесі немесе табиғат 
кәріністерін сипаттайды. Мысалы: Кҥзде жапырақтар сарғайып, айнала 
сары алтынға малынады. 
Пайымдау дегеніміз - бір сӛзбен алғанда, болжа дегенді білдіреді. Мәтін 
арқылы оқушылардың тіл байлығы жетіліп, ой-ӛрісі дамиды. 

80 
Мәтін неше сӛйлемнен қҧралса да, белгілі бір тҥйіні болады. Соны 
ажырата білу керек. 
Мәтінмен жҧмыс
Сабақтың мақсаты. Мәтін тҥрлерін ажырата білуге дағдыландыру, 
мәтінді әңгімелегенде сӛйлемдердің мағыналық байланысына қарай 
ретімен әңгімелеу дағдыларын қалыптастыру. 
Оқушылардың сӛйлеу, әңгімелесу дағдысын жетілдіре отырып, мәнерлеп 
сойлеуге баулу. Мысалы: Ақбӛкен қойға қҧсайды. Бірақ оның басы ҥлкен, 
тҧмсығы жалпақтау. Артқы аяқтары қысқалау, кӛздері мӛп- мӛлдір. 
а) мәтінге ат қой; 
ә) мәтіннің қай тҥріне жатады. 
Оқушылар жауапты тақтада ілулі тҧрған кестедеі кӛрсетеді. 
Ӛткенді бекіту сҧрақтары: 
Берілген сызбамен мәтін туралы қорытындылау. 
а) қыс 
а) әңгімелесу а) ақбӛкен 
ә) кӛктем 
э) сипаттау 
ә) қой 
б)жаз 
б) пайымдау б)жануарлар 
әлемі 
Дауысты, дауыссыз дыбыстардан - буын, буыннан -сӛз, сӛзден - сӛйлем, 
сӛйлемнен - мәтін қҧралады. 

жүктеу/скачать 1,91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: