Өзбекстан республикасы жоғары және орта арнаулы білім министрлігі
Мәтінге байланысты ҧйымдастырылатын сӛздік жҧмысы
жүктеу/скачать 1,91 Mb. Pdf көрінісі
|
ana tln oqytu adstemes 2
| Мәтінге байланысты ҧйымдастырылатын сӛздік жҧмысы
Оқу сабақтарында сӛздік жҧмысына арнайы кезең бӛлінбейді. Ол сабақтың ӛн бойында жҥреді. Мәтінді дҧрыс қабылдау ҥшін сӛздік жҧмысын жҥргізбейінше мақсатқа жету мҥмкін емес. Сӛздік жҧмысын ҥш кезең бойынша жҥргізуге болады. 1. Мәтінді оқуға дайындық кезеңінде. 2. Шығарманы оқу барысында. 3. Оқып болған соң. Мәтінді оқуға дайындық кезеңінде шығарманық мазмҧнын ҧғынуға қиындық келтіреді, сӛздер тҥсіндіріледі. Оның тҥрлері мынадай: - термин; - мағынасын тҥрлендіретін сӛздер; 86 - грамматикалық емлесі қиын сӛздер; - кейбір тіркестер; - мақал-мәтелдер; - мәтіннің қоршалған тҥрі; - сҧрақтар мен тапсырмалар. Сӛздік жҧмысын оқып келе жатқан материалды ҥзіп тастап жҥргізу оқушылардың кӛңілін алаңдатады. Сондықтан да оқу барысында тҥсіндіруге кӛп әуес болмау керек. Ӛлең оқу барысында қиын сӛздерді тҥсіндіруден аулақ болган дҧрыс. Ӛйткені, бҧдан ӛлең ырғағы бҧзылады. Сӛздік жҧмысы тек қиын сӛздермен шектелмейді. Басқа да баланық тілін, ойын дамыту ҥшін жҧмыстардың тҥрлері берілуі қажет. Олар: 1. Мәтінде синоним сӛздер бар ма, болса оны қалай ҧғындыру керек? Қалай қолданамыз? 2. Синонимдері болмаса архаизм, истаризм секілді басқа да сӛз тҥрлері кездеседі. Осыларды ҧғындыру жҧмыстары баланық сӛздік қорын дамытады. Мҧғалім мәтінді оқымас бҧрын шығармадағы мазмҧнын тҥсіну қиын және кӛркем сӛздерді қарап алады да, шығарманы оқушыларға жеткізу барысында қай кезеңде қай сӛздерді тҥсіну керектігін анықтайды. Сӛздік жҧмысын жҥргізу оқушының мәтін мазмҧнын жете тҥсінуіне әрі тілдік қорын байытуға игі ықпал етеді. Сӛздік жҧмысын тҥрлендіріп жҥргізуге болады: "+" - жаңа білдім "-" -білмедім. "?" - мен ҥшін жақалық. "V" - білемін. 87 Мысалы: "Райымбек бастауы" әңгімесі бойынша мынадай сӛздік жҧмысын ҧсынуға болады. Ол тіл дамыту жҧмыстарымен байланысты. Әлденді. Кҥш жинады. > Беті бері қарады. Денсаулығы жақсарды. 2. жүктеу/скачать 1,91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|