П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р
дидактиканың пәнін анықтау үшін
жүктеу/скачать 13,11 Mb. Pdf көрінісі
|
дидактика кытап 2
- Бұл бет үшін навигация:
- II бөлім. Дидактика 75 бастысы арнайы қатынасты ашу қажет. Жалпы оқыту әрекетінде пайда болатын қатынас әр алуан: мүғалім-оқушы, оқушы-оқу материалы, оқушы
| дидактиканың пәнін анықтау үшін,
дидактиканың жәй ғана басқа ғылымдармен бірігіп нені зерттейгіні туралы нүсқаумен шектелу мүмкін емес. Тым болмаса мынадай сүрақтарға жауап беру қажет: дидактиканың алдында оның қазіргі қалпіндегі - объектісі оқьпу қандай түрде көрсетіледі? Қазір дидактика оқыту қүбылысын анық көрсету үшін қандай ғылыми қүралдар қолданады? ІІрактиканың ғылыми дәйектемесі сипатта- масын қолдана отырып, өз объектісін қалай көрсетуі тиіс? Басқаша айтқанда, дидактика нәнін оның қызметін есептемей, объектісі мен танымдық қүралдарын талдамай, анықтау мүмкін емес. Дидактика оқытуды әлеуметтік тәжірибе беру қүралы ретінде қарас- тырады. Оқыту нәтижесінде білім мазмүнына кіретін және оқытудың мазмүндық жағын қүрайтын тәжірибе бөлшегі оқушының жетістігі болып саналады. Окытудың көмегімен жастарды өмірге дайындау іске асады. Дидактика көп жағдайда теориялық пән ретінде қалыптасуда. Бүған ғылымның дамуы, ғылыми таным қүралының дамуы эсер етеді. Теориялық зерттеу әдістері ретінде модельдеу, идеалдау және т.б. көбірек қолданыс табуда. Жүйелілік тәсілді қолданғанда білімнің мазмүны мен оқыту үрдісін бір түтастык ретінде қарастыруға болады. Дидактика теориялық деңгейінің өсуіне байланысты практикаға тиімді эсер етуге, оны дамытуға және өзгертуге мүмкіндік алады. Дидактика пәнін анъщтау жолындагы келесі цадам — оқытудың педагоги- калық мәнін аиіу. Дидактика — теориялық ғылым, ал теория пәні зерттеушілерге қатынас жүйесі ретінде танылғандықтан, оқыту үшін ең II бөлім. Дидактика 75 бастысы арнайы қатынасты ашу қажет. Жалпы оқыту әрекетінде пайда болатын қатынас әр алуан: мүғалім-оқушы, оқушы-оқу материалы, оқушы- басқа оқушылар. ІТедагогикалық әдебиетте дидактика үшін қайсысы ең басты болып саналатыны туралы әртүрлі пікірлер кездестіруге болады. Ец басты қатынас - оқушының оқу материалына қатынасы, яғни танымдық қатынас деген көзқарастар көп таралған. Шынымен де, оқу танымы - оқыту үрдісінің маңызды сипатгамасының бір бөлігі. Егер оқытуды психологиялық түрғыдан қарастырсақ, яғни негізінен оқушының материалды қалай меңгеріп, игеруіне коңіл бөлсек, ол басты монді қатынас болып саналады. Бірақ оқытуды, педагогтарша, әлеуметтік тәжірибені беретін мақсатты әрекет жағынан қарастырсақ, онда бүл қызметке басты және ерекшелік ретінде: екі әрекет арасындағы қатынас - оқу және оқыту боп бөлінеді. Оқыту - оқытатын адамның қызметі, ал оқу - оқитын адамның қызметі. Таным оқудан гыс та іске асуы мүмкін, ал өзара байланысқан оқыту мен оқу әрекеті тек оқьггу үрдісінде ғана болады. Олар бірігіп бүкіл дидактикалық қатынас жүйесін, әсіресе танымдық жүйені анықтап, үйымдастырады. Осылайша дидактика пәні сипатталады. Оқыту қүбылысын зерттеу кезінде, расында үш объект арасындағы, мүталім, оқушы және оқу материалы арасындағы тәуелділікті есептеу керек. Дидактика пәнінің басқа бір сипаттамасы - оқытуды торбиемен біріктіре қарастыру қажеттілігі. Оқытудың тәрбиелік қызметі тек оқушының білімді игеруінен ғана түрмайды. Оның түлға боп қалыптасуына жағдай жасап, белгілі бір адамгершілік сапасы мен мінез-қүлқын қалыптастыруы керек. Оқытудың төрбиелік аспектісі білім мазмүнында карастырылады, оны дидактикалық талдауда еске алу қажет. Білім мазмүнының оқыту үрдісінде шынымен бар екеніне көңіл бөлуіміз керек. Бүл үрдістің әр бөлшегінде білім мазмүнының бір болшегі болады. Сабақтың әр минутында оқушылар білім мазмүны қүрайтын білімдер, іскерліктер, дағдылар, қарым-қагынастар игереді. Оқыту дидактиканың алдында екі қырынан - зерттеу объектісі мен қүрастыру объектісі ретінде корінеді. Мүны ескере отырып - саналы түрде дидактикалық зерттеуді оқыту практикасының дамуына бағытгау іске аспаса, зерттеудің ойша пайымда ғана қалып, нәтижесіз боларына коңіл бөлуіміз керек. Сол сияқты мектепке арналған теория, үсыныстардың дәйектемесі жеткіліксіз болса маңызды жақсартулар әкелмейді. Айтылгандарды қорыта кетсек, дидактика пәнінің келесі сипаттамасын белгілеуге болады. жүктеу/скачать 13,11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|