П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р
жүктеу/скачать 13,11 Mb. Pdf көрінісі
|
дидактика кытап 2
- Бұл бет үшін навигация:
- «мужичок сноготок» дегенін
| III
БӨЛІМ Т Ә РБИ Е Т Е О Р И Я С Ы 15-тарау. ТӘРБИЕ - ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҚҮБЫЛЫС 15.1. «Тәрбие», «озін-өзі тәрбиелеу», «қайпш тәрбиелеу» тусініктері ІТәрбиелеу үрдісін жоне педагогикадағы балаларды тәрбиелеудің кәсіби әрекетін ғылыми екшелеудің басты үғымы «тәрбие» түсінігі болып табыладыі Бүл түсініктің дүрыс түсінігін қалыптастыру келесі кезекте осы терминге байланысты сөздерге, ойларға сараптау жасауда және олардың мәнін түсінуде оте қажет. Сондықтан терминология сөздігіне жүгінгеніміз жөн. “Төрбие” сөзі тамақтандыру, өмірге үйренбеген, көмекті қажет ететін әлсіз, нәрестені тамақтандыру деген мағына береді. Бүл сөз жануарлар әлеміне де тән, себебі жаңа гуған баласына сүтқоректілер сүт береді, сондай-ақ кішкентай қүлындар аналарының қүрсағына үмтылады^ Алғашында орыс^пшйД^бүІГсөз озішң түпкі мағынасымен қалды. Балалар ер жетіп, тәрбиені қажег етгіей қалады. Некрасовтың «мужичок сноготок» дегенін еске алсақ жегкілікті. Бес жасар бала жанүяда екі ер бар екенін «бірі әкем, бірі мен» деп айтады. Бүдан көріп түрғанымыз ол өзін үлкен адамға теңеп түр. Бүл бала үиіін тәрбие аяқталды, тәрбие езін-өзі тез тауысты. Бірақ бүл термин ешуақьпта өзінің лексикалық мағынасымен шектеліп қалған емес. Егерде жануарлар әлеміне дүрыстап мән беріп қарасақ, анасы (кейде әкесі де) баласын тамақтандырыгі қана қоймай, басқа тәртіптерді де үйретіп жатқанын байқаймыз. Гага күсы баласын қанатына отырғызып, суға жіберіл үйретеді. Бірінші жүзу сәті болғандықтан қамқорлағаны ғой. Сол сияқты аю да өз баласын бірдеме бүлдіріп қойған жағдайда үрады, ал бүркіттің баласына үшып жүріп тамақ әкелуі аңшылыққа үйреткені болар. Адам баласы болса, ата-анасының қасында үзақ болады. Тамактану адам ретінде қалыптасу үшін де, қоғамға кіру үшін де қажет. “Тәрбие” термині маңызын кеңейтіп, мағынасын өзгеріті. Қазіргі таңда бүл сөзді «тамақтану» сөзімен коп байланыстырмайды, ал бүл сөзді қолданса да рухани мағынасы жоғары соз ретінде гіайдаланады. |