П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р
III бөлім. Тәрбие теориясы
жүктеу/скачать 13,11 Mb. Pdf көрінісі
|
дидактика кытап 2
| III бөлім. Тәрбие теориясы
299 18.4. Балалық жәие жасөспіршдік қозгалыс Әлеуметтік қозғалыс дегеіііміз - ортак максатпен, омір сүру норма- ларыныц ортак жүйесімен, ортақ күндылыктармен біріктірілген әр түрлі әлеуметтік топтардың бірыңгай іс-әрекеттері. Әлеуметтік қозғалысгың идеологиялық қүндылықтарының бағыты мен қозғалыс мақсатын білдіретін, өз көшбасшысын бейнелейтін өзінің ерекше символикасы бар. Оның уақытта өмір сүретін орталығы мен үйымдастырушы органдары бар. ІІІын әлеуметтік қозғалыс әдетте оны бүқаралық қозғалыс регінде - қоғамның немесе бүкіл әлемнің белгілі бір моселесімен байланысты. Ол адамдар өмірінің әлеуметтік мәселелеріне, дауларға, әмірге деген кеңіл толмаушылық пен өзініц омірлік көзқарастарына жауап ретінде пайда болады. Балалардың әлеуметтік қозгалысқа қатысуы түлганың қалыптасуына үлкен эсер етеді. Элеуметтік идеялардың өзіндік қалыптасуына жэне элеумеітік түрдегі іс-әрекетке араласады. Сонымен катар еркінен тыс қандайда да бір қоғамдық күштерге қарсылықта. озіе омір тэртібін орнатуда гүлғаның әлеумеггену үрдісін күшейтеді. Түлға бір-біріне қарама-қарсы элеуметтік байланыстарға тығыз араласып, сол байланыстардың түріне эсер етеді. Бүл жағдайда жас адам алғашқы рет озіне қогамдық дамудағы субъектінің рөлін қабылдайды. Балалық әлеуметтік қозғалыс - қоғамдагы азаматтық, әлеумегтік белсен- ділік мектебі, бала деңгейінен қоғамның толыққанды мүшесі деңгейіне өтпелі баспалдақ. Бүл эсер әлеумеггену шекарасынан асып түсіп, оқушының жалпы түлга- лық дамуына ықнал етеді. “Мен - түжырымдамасы» үгымы жылдам дамып, күндылық қарым-қатынасы тереңдеп, жасоспірімдердің дүниеге көзқарасы салыстырмалы дүрысталады және ғаламшардагы адамдардың бірігу бейнесі күшейіп, омірлік үстаным қалынтасады. Жасөспірім мен бозбала өмір субъектісі мен әлем адамына айналады. '1'әрбиелеудііз; ең бай әлеуетінің оз қайшылықтары да бар: элеуметтік қоз- ғалысқа қатысудың түлғаны жою қабілеті бар, ол түлғаны қозғалыс көшбас- шысына, кызметтік тәуелділікке алыи келуі, түлғаның жекелік еркіндігін мінездік қасиеттерін жоюы мүмкін. Сондықтан қозғалыстың мазмүндық жагын багалап қана қоймай, үйымдастырушылық жагын да талдау қажет. Қозғалысқа катысушы түлға араласатын байланыстардың түрін бақылау да қажет. Пайда болған қозғалысты әлеуметтік-педагогикалық және психологиялық- педагогикалық жағынан сапалық бағалау үшін шығу нүктесі 2 олшем болып табылады: Мазмүны қандай? Үйымның формасы кандай? Бүл олшемдер мен балаларды да қаруландыру қажет, себебі демократиялық қоғамда әрдайым әлеуметке қарсы қозғалыстың шығу қаупі бар. Ресейде ең кеңінен таралган балалық және жасөспірімдік үйым болып қалыптасқан қозғалыс - пионерлік және комсомолдық қозғалыс. Бүгінгі танда оның үйымдастырушылық жақтары әлсіреді, кеңейді, пионерлік және комсо- молдық қозға.іыстың өмір сүруі жоққа шыққанмен бірдей бонды. Олардың қүндылықтар базасы этикалық болды, яғни мақсаты қоғамдағы әділетсіздікті болдырмау және бақытты әмір сүру мүмкіндіктеріне жетудегі әрбір адамның тең қүқылығы, мәдениеттің жетістіктеріне қол жеткізу мүмкін болды. |