Оқулық Өзбекстан Республикасы Халыққа білім беру министрлігі баспаға ұсынған



Pdf көрінісі
бет5/90
Дата12.12.2021
өлшемі5,14 Mb.
#99638
түріОқулық
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   90
Байланысты:
geometriya 8 qozoq

1 - теорема. 
1. параллелограмм. 
Жазықтықтағы екі параллеь түзудің басқа екі параллель 
түзумен қиылысуынан туындаған төртбұрышты қарастырайық (1-сурет).  
Бұл төртбұрыштың 
параллелограмм
 деген арнайы атауы бар.
Анықтама. 
Қарама-қарсы  қабырғалары 
өзара  параллель  болатын  төртбұрыш 
па­
рал  лелограмм 
деп аталады.
Егер 
ABCD
 параллелограмм болса, 
AB
 || 
DC
 
және 
AD
 || 
BC
 болады (1-сурет).
1-есеп. 
2-суретте

ABC
 = 
CDA

ABCD
 
төрт бұрышының палаллелограмм екендігін дә-
лел  деңдер.
Шешуі.  АВС 
және 
СДА 
үшбұрыштарының 
теңдігінен  мына  жағдай  келіп  шығады:   1 =  3  және   2  =   4.  1  және 
3-бұрыштар – 
АВ
 мен 
СD
 параллель түзулер және 
АС
 қиюшы түзген ішкі 
айқыш бұрыштар болғандықтан, өзара тең. Нақ сол сияқты 2- және 4-бұ-
рыштар  
ВС
 және 
АD
  параллель түзулері мен 
АС
 қиюшы сызы ғынан түзіл-
ген  ішкі  айқыш  бұрыштар  болғандықтан,  өзара  тең  болады.  Парал лель 
түзулердің белгілеріне орай мыналарға ие боламыз: 
AB
 || 
DC
 және 
BC
 || 
AD

Демек, 
АВСD
 төртбұрышындағы қарама-қарсы жақ тар жұп-жұ бымен бір-
біріне параллель, яғни анықтамаға орай, 
АВСD
 – парал лелограмм. 
Параллелограмның  бір  жағында  жатқан  нүктеден  қарама-қарсы  жа-
ғын  өз  ішіне  қамтитын  түзуге  түсірілген  перпендикуляр  түзу  парал ле-
лограмның 
биіктігі
  деп  аталады.  Параллелограмның  бір  жағына  шек сіз 
көп биіктіктер жүргізуге болатыны айдан анық (3-сурет), олар параллель 
түзулер арасындағы қашықтықтар болғандықтан, өзара тең болады. Парал-
лелограмның бір ұшынан оның түрлі жақтарына бір-бірінен ерекшеленіп 
тұратын екі биіктік жүргізуге болады. Мысалы, 4-суреттегі  
ВР
 мен 
ВҒ
 – 
осындай биіктіктер.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   90




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет