Кіріспе. Студенттердің ақыл-ой жұмысы, әсіресе емтиханға дайындық және емтиханды тапсыру,
үнемі эмоциялық уайымдармен және қиын жағдайларды жеңумен байланысты. Емтихандық сессия
көбінесе эмоциялық күйзеліс аясында өтеді және айқын стресстік сипатқа ие, ал емтиханның стресстік
жағдайы ағзаның психофизиологиялық параметрлерінің күрт өзгеруін тудырады, сонымен қатар
емтихандық күйзеліске дағдылану байқалмайды және ағзаның реакциясы кез келген сессияда айқын
көрсетілген [1].
Тікелей емтихан алдында студенттерде ЭЭГ спектралды қуатының және қыртысішілік байланыс-
тардың көрсеткіштері бойынша оң жақ жарты шарының алдыңғы облыстарын белсендірудің артуы
байқалады. Емтиханнан кейін осы салаларды белсендіру төмендейді. Бұл эмоционалдық-психикалық
шиеленістің нейрофизиологиялық динамикасын көрсетеді [2].
Емтихан сессиясы кезінде студенттер нейроэндокринді жүйеде қозғалысқа әкелетін, созылмалы стресс
ретінде жіктелетін елеулі ақыл-ой және психоэмоционалдық жүктемелерді бастан кешкендігі белгілі [3].
Эмоциялық стресс деңгейін түзету үшін өзін-өзі реттеу тәсілдері кешені әзірленді:
1) тыныс алу концентрациясы;
2) аутогендік жаттығу көмегімен ағзаның жалпы босаңсуы;
3) емтиханды сәтті тапсырудың ойлы бағдарламасын құру. Бұл эмоциялық кернеу деңгейін
айтарлықтай төмендетеді және стресс бұзылған вегетативті гомеостазды қалпына келтіреді [4].
Жоғарыда айтылғандарға байланысты емтихан кезінде стресстің алдын алу мәселесі өзекті болып
отыр.
«Білім беру, дене мәдениеті, туризм және спорттағы инновация». Алматы, 24 сәуір 2020
250