Меңгерілетін  объект  жүйесінің  тұжырымдамалық  моделін

145 
 
жалпылау  нәтижелері  бойынша.  Бұл  жағдайда  жүйе  меңгерілетін 
объектті  оның  «статикалық»  жағдайында,  яғни  оның  сыртқы  ортамен 
әсерлесуін есепке алмаған жағдайда қамтып көрсетеді; 
2)  сыртқы  ортамен  әрекеттескен,  әртүрлі  жағжайлар  мен  жүйенің 
жағдайы  мен  жүрісін  өзгертетін  факторлардың  әсер  ететін  жағдайда. 
Екінші  жағдайда  нақты  мақсат  пен  тапсырманың  іске  асуына 
бағытталған  жүйенің  қызметтері,  қасиеттері  және  басқа  сипаттамалары 
анықталады. 
Жүйе  (оның  тұжырымдамалық  моделі)  бізбен  мақсатқа  жету, 
қойылған  тапсырмалар  мен  проблемаларды  шешу  құралы  ретінде 
қарастырылады. 
6.2.4  -  суретінде  объектті  оның  «статикалық  жағдайында»  меңгеру 
графикалық иллюстрациясы көрсетілген. 
Ары қарай талдау нәтижесінде анықталған ақпараттың синтезі мен 
жалпылауы  және  берілген  объектті  оның  шартты  «статикалық 
жағдайында» тұжырымдамалық жүйесін құрастыру орын алады. 
Қарастырылатын  объектті  талдау  процесінде  бір  уақытта 
анықталған  ақпараттың  жүйелі  құрылымдалуы,  меңгерілуі  және 
«тұжырылған»  ұсынылуы  жүзеге  асады.  Өте  жиі  оқу  материалының 
ауқымды  талдауы  келесілерден  құралуы  мүмкін,  мысалы:  негізгі 
түсініктерді  талдау;  оқу  материалының  бөлек  тәртіптерін  талдау; 
құқықтық  нормативті  актілерді  талдау;  талаптарды  талдау;  контент-
анализ және т.б. 
Анықталған  ақпаратты  жалпылау  меңгерілетін  материалдың 
тұжырымдамалық моделін құрастырумен аяқталады. 
6.2.5  -  суретінде  оқу  материалын  (қарастырылатын  объекттердің 
және  олардың  компоненттерінің  жағдайлары  мен  жүрісі)  меңгерудің 
өзгертілген  (бастапқыдан  басқа)  жағдайдағы,  сонымен  қатар  оларға 
факторлардың әсер ету кезіндегі жалпы схемасы көрсетілген  
Оқу материалын толық тану тек оның сыртқы ортамен әрекеттесуі  
кезінде  қарасыру  жағдайында  мүмкін  болады.  Сонымен  қатар  объект 
туралы  толық  түсінік  алу  мақсатымен  оны  жан  жақты  меңгеру  орын 
алады.  Объектті  игерудің  бұл  этабы  оның  шартты  «динамикалық 
жағдайын» анықтайды.  
Бұл  кезде    қарастырылатын  жүйені  және  оның  компоненттерін 
толық қанды  тану  үшін қызмет  ететін қызмет пен  әрекеттердің  әртүрлі 
түрлері  іске  асады.  Бір  немесе  өзге  қызмет  пен  әрекеттерді  таңдау 
мақсат,  тапсырмаға  және  т.б.  тәуелді  түрде  зерттеушінің  өзімен 
анықталады.  
Бұл  этапта  меңгерілетін  объекттің  тұжырымдамалық  моделі 
құрылуы,  проблема  шешілуі,  жүйенің  дамуын  болжау,  алынған 
нәтижелерді  қолдану  бойынша,  объектті,  онығ  жүйесінің,    әдістерінің 
және т.б. жетілуі бойынша қорытындылар мен ұсыныстарды құру орын 
алады. 

146 
 
Жоғарыда  аталғандай,  меңгерілетін  объекттің  және  оның 
компоненттерінің  қызметін,  қасиеттерін  және  басқа  да  сипаттамаларын 
анықтау тек оған әртүрлі факторлардың әсер ету есебімен сыртқы орта 
жағдайында қызмет ету жағдайында анықтауға болады. 
Жүйелілік  тәсіл  негізіндегі  меңгерілетін  материалдың  жалпы 
алгоритмі келесі түрде берілуі мүмкін: 
I этап:  Меңгерілетін объектті талдау. 
Басқа  да  жүйелер  және  жүйешелермен  байланысы  бар,  оқу 
материалына қосылған, объекттерді меңгеру . 
Объект жағдайын жүйешелердің компоненті ретінде меңгеру. 
Қарастырылатын  объект  туралы  анықталған  ақпаратты  жүйелі 
құрылымдау,  меңгеру  және  ұсыну,  алынған  нәтижелерді  қолдану 
бойынша, объектті, оның жүйесін, әдістерін және т.б. жетілдірубойынша 
қорытындылар  мен  ұсыныстарды   құрау.   Нақты   жағдайды жүйелі 
меңгеру. Анықталған ақпаратты синтездеужалпылау. 
Меңгерілетін  объекттің  тұжырымдамалық  моделін  тұрғызу 
(«статикалық  жағдайдағы»  жүйе  ретінде  меңгерілетін  материалдың 
«жаңа тұтастығын» алу). 
Білім  алушылардың  өзіндік  жұмысына  жүйелі-технологиялық 
тәсілді  жүзеге  асыру  және  білімді  «стандарт»,  шығармашылық,  зерттеу 
деңгейінде  қолдануды  іске  асыратын  әртүрлі  деңгейлі    білім  беруді 
қолдану. 
II этап: 
Меңгерілетін  объектті  талдау  (өзгертілген  жағдайларда  және 
(немесе)  әсер  етуші  факторлардың  ықпалы  кезінде  «жаңа  тұтастылық» 
алу). 
Меңгерілетін 
материалға 
енгізілген, 
басқа 
жүйе 
және 
жүйешелермен байланысы бар объекттерді меңгеру. 
Объект жағдайын оның жүйешелер құрамында қызметі және басқа 
компоненттермен өзара әрекеттесу кезінде меңгеру. 
Қарастырылатын  объект  туралы  анықталған  ақпаратты  жүйелі 
құрылымдау, меңгеру және «тежелген» күйде ұсыну.  
Нақты жағдайды жүйелі меңгеру. 
Анықталған ақпаратты синтездеу. 
Жалпылау. 
Меңгерілетін  объекттің  тұжырымдамалық  моделін  тұрғызу 
(«динамикалық  жағдайдағы»  жүйе  ретінде  меңгерілетін  материалдың 
«жаңа тұтастығын» алу). 
Білім  алушылардың  өзіндік  жұмысына  жүйелі-технологиялық 
тәсілді  жүзеге  асыру  және  білімді  келесі  деңгейлерде  қолдануды  іске 
асыратын әртүрлі деңгейлі  білім беруді қолдану: 
-  «стандарт»  өзгерген  жағдайларда  және  әсер  етуші  фактарлар 
есебімен; 
 

147 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
6.2.4 - сурет. Объектті оның «статикалық жағдайында» меңгеру,  
яғни сыртқы ортаны есепке алмағанда. 
Мақсат 
Жалпылау: меңгерлетін оқу материалы жүйесінің моделін 
құрастыру(статикалық күйі) 
 
 
Объектіні 
меңгеру 
 
(абзац 
параграф 
тарау 
бөлім 
оқулық) 
 
П
ән
ар
алық 
ба
йл
ан
ы
стар
 
Объекті туралы анықталған ақпаратты жүйелілік 
құрылымдау,меңгеру және «тежелген» күйде ұсыну 
П
ән
ар
алық 
ба
йл
ан
ы
стар
 
Объектті 
модельдеу 
Тәжірибе. 
Білімді  
қолдану 
Зерттеу. 
Эксперимент 
Проблемалар 
Мониторинг. 
Диагностика 
Өзгенің 
тәжірибесі. 
Өзтәжіриби
ем 
Басқа 
Талдау 
 
Болжау 
Талап 
 

жүктеу/скачать 1,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: