Дене мәдениеті тарихы мен олимпиадалық білім пәні бойынша

 

26 

Әскери  ойындарға:

 

қала  қабырғаларын  бағындыру, 

қамалдарды қоршау, қорғаныс бекіністерін алу. 

Спорт түрлерінде:

 семсерлесу, атпен жүру, күресу, лақтыру, 

ұзындыққа  секіру,  садақ  ату  кірді.  Семсерлесу  мұғалімін 

фейхмейстер  деп  атады.  Ат  үстінде  отыруды  үйретушілерді 

берейторы деп атады.  

Сонымен  қоса  көңіл  көтеру  ойындары  да  өткізіліп  отырды. 

Әсіресе,  аңшылық,  сұңқармен,  итпен,  атпен  және  жаяу. 

Рыцарлардың  әскери  дене  дайындығы  Рыцарлар  турнирінде 

тексерілді.  Турнирлер  бірнеше  турға  бөлінді.  Жаппай  соғысу 

(бухурды  (  және  жекпе-жек  (жут  немесе  тьост).  Жаппай 

турнирлер үлкен алаңдарда өтті. Онда әскери қимылдар көрінісін 

көрсетті.  Жекелей  турнирлерде  екі  Рыцардың  найзамен  жекпе-

жек  айқасын  көрсетті.  Жекелей  турнир  басталар  алдында 

Рыцарлар ант қабылдап, онда «өмірім патшаға, жүрегім бикешке, 

ар-намыс өзіме»-деп бастаған. Турнир сайысының дамуы және ең 

көп  тараған  уақыты  кресшілер  жорығы  кезінде  болды.  Көбінесе 

бұл  жарыстар  Германия,  Франция,  Англия,  Испанияда  өткізілді. 

Ақырғы  турнирлер  XV  ғасырдың  аяғында  Германияда,  XVІ 

ғасырдың  басында  Францияда  өткізілді.  Бұл  уақыт  Рыцарлық 

құлдырау  уақытына  дәл  келді.  Феодализм  қойнауында  жаңадан 

буржуазиялық  қарым-қатынастар  пайда  бола  бастады.  Бұл  кезде 

күкіртпен атылатын қару-жарақты ойлап табу, жалдамалы әскерді 

пайдаланудың  өзі  Рыцарлық  жүйенің  керек  еместігін  көрсетті. 

Себебі:  Рыцарлардың  дене  күші  мен    ептілігі  ұрыста  үлкен  роль 

ойнаған жоқ.  Оның  уақыты тек жалғыз  суық қару дәуірінде ғана 

керек  болды.  Ауыр  қаруланған  атты  Рыцарлар  бастапқы 

дәрежесінің  маңызын  жоғалта  бастады.  Сөйтіп  өз  орнын  жаяу 

әскерге берді. Енді Рыцарлар Патша әскерінің қызметіне ауысып, 

Рыцарлық  жүйеден  дворяндық  жүйеге  қалыптаса  бастады.  Онда 

дене  тәрбиесіне  көп  көңіл  аударыла  бастады.  Оның  ішінде 

олардың 

сырт 

пішініне, 

қозғалыстың 

және 

ептіліктің 

ғажаптылығына,  ат  үстінде  қиын  айла  тәсілдерді  орындауына 

көңіл  бөлінді.  Бұл  мақсатта  дайындық  кезінде  ағаш  аттар  мен 

басқа да жабдықтарда орындалатын жаттығулар енгізілді.  

Қытайда  шаруалардың  жаппай  көтерілісінен  кейін  сары 

маталар қозғалысы жүз жылдар бойы әрекет жасады. VІ ғасырдан 

бастап У-шудың  өзіндік гимнастикалық әдіс  айласы тез дамыды. 

 

27 

Жапонияда  дене  мәдениетінің  дамуы  самурайлардың  Рыцарлар 

институтымен  байланысты  болды.  Самурайлардың  дене  тәрбиесі 

жүйесі  әр  алуан  күрес  түрлерінен  тұрды  (Сумо,  Джи-джиц 

элементтері,  каратэ,  кэндо,  найзаны  қолдана  білу  және  т.б.). 

Америкада XІІ-XV ғғ көбінесе дамыған халықтарда, оның ішінде 

Инна, Мая, Ацтектер дене тәрбиесінде анықталған жүйе бойынша 

дене тәрбиесімен шұғылданды. 

 

жүктеу/скачать 0,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: