Инклюзивті білім беру жағдайы шет елдеріндегі дамуы

Ұлыбритания, Швеция, Германия, Скандинавия елдерінде) мүмкіндігі шектеулі 

балаларды  оқытуды  дамытуда  алдыңғы  орында  тұрған  инклюзивті  білім  беру 

болды.  Жалпы  білім  беру  үрдісіне  енгізілген  балаларға  оқуды  жеңілдететін 

қосымша  арнайы  жағдай,  көмек,  қолдау    қарастырылады.  Әрбір  елде 

интеграциялаудың  өзіндік  үлгісі  іске  асырылуда,  бұл  білім  беруде 

интеграциялаудың жан-жақты үлгісін құрудың мүмкін еместігін көрсетуде. 

Инклюзивті  білім  беруді  іске  асырып  жатқан  елдерде  айқындалған  басым 

бағыт    жалпы  мектептік  білім  беру  саласында  қарастырып  отырған 

категориядағы  балаларды  жалпы  білім  беру  үрдісіне  міндетті  түрде  енгізуді 

көздейді. 

Ресейдегі  инклюзивті  білім  беру.  1991  жылдың  күзінен  бастап  Ресейде 

«Мүмкіндігі шектеулі балаларды интеграциялау» жобасын іске асыру басталды. 

Нәтижесінде  11  аймақта  мүмкіндігі  шектеулі  балаларды  интеграциялап 

оқытудың  эксперименталды  алаңдары  құрылды.  Мүмкіндігі  шектеулі 

балалармен  педагогтардың  жұмыс  істеу  мақсатында  Ресей  Федерациясының 

білім  министрлігі  педагогикалық  жоғарғы  оқу  орындарының  оқу  жоспарына 

1996ж  1  қыркүйегінен  бастап  «Арнайы  (коррекциялық)  педагогиканың 

негіздері», «Мүмкіндігі шектеулі балалардың психологиясының негіздері» деген 

курстарды  енгізді.  Ресей  Федерациясының  білім  және  ғылым  министрлінің 

айтуы  бойынша  2008-2009  жылдары  инклюзивті  білім  беру  үлгісі 

эксперименталды  түрде  көптеген  білім  беру  мекемелеріне  енгізілген.    Ресейде 

мүгедек  балаларды  оқытудың  инклюзивті  білім  беруден  басқа  да  нұсқалалары 

бар:  арнайы  мектептер  мен  интернаттар;  коррекциялық  мектептер;  «Интернат-

үйлер»; үйден оқыту; қашықтықтан оқыту. 

Америка  Құрама  Штаттарында  мүмкіндігі  шектеулі  балаларды  оқыту. 

АҚШ-тың  мүмкіндігі  шектелген  балаларды  оқытудағы  қазіргі  саясаты  жалпы 

және  арнайы  оқытуды  біріктіру  ұсыныстарынан  тұрады.  Бұл  біріктірулерде  3 

негізгі жолдар бар: «негізгі бағыт», «жалпы білім инициативасы», «енгізу». Бұл 

арнайы білім беру алаңында үлкен дау-дамай тудыруда. 

«Негізгі  бағыт»  мүмкіндігі  шектеулі  балаларды  оқыту  негізгі  мектептерде 

оқытуды көздейді. Бұл балалар қоғамға араласуы керек болғандықтан , оларды 

әлеуметтік және білім беру қызметтеріне қосу керек деп есептейді. 

«Жалпы    білім  беру  инициативасы»-  бұл  АҚШ-тың  білім  департаментінің 

арнайы  білім  беру  бөлімінің  ұсынысы.  Жалпы  білім  беру  инициативасы  -

дамуында  ауытқуы  бар  оқушыларға  білім  беру  шарттарына  фундаменталды 

өзгеріс енгізуді ұсына отырып, «негізгі бағыттан» ары қарай дами түскен. Кейбір 

63 

 

дефектологтар  мен  негізгі  мектептің  басшылары  жалпы  білім  беру 

инициативасын  мақұлдаса,  кейбір  дефектологтар  мен  негізгі  мектептің 

мұғалімдері  ауытқуы  бар  балаларға    жалпы  білім  беру  инициативасының  әсер 

ету мүмкіндіктерін түсіну үшін  қосымша сынақтар мен зерттеулер қажет дейді. 

«Енгізу»  моделі  балаларды  ауытқу  түріне  және  көріну  деңгейіне  тәуелсіз 

тұрған  жері  бойынша  жалпы  білім  беру  үрдісіне  енгізуді  көздейді.  Осындай 

балаларға  мамандар  тобы  жеке  оқыту  бағдарламасын  құрады,  сол  бойынша 

оқушының жетістігі бағаланады. 

Қазіргі кезде АҚШ-та 1990 жылы қабылданған, «ауытқулары бар тұлғалар 

үшін білім беру акты» деп аталатын заң жұмыс істеуде. Бұл халықтық білім беру 

жүйесінде  бала  оқуына  қажет  тегін  білім  береді.  Ата-анасы  баласының  оқу 

мүмкіндігі  туралы  қорытынды    талап  ете  алады,  ол  бала  дамуындағы 

ауытқуының бар немесе жоқтығына негіздемеден тұрады. Заң тек арнайы білім 

алуға ғана емес қосымша қызмет түріне де құқық береді. 

Арнайы  білім  беруді  Швецияда  ұйымдастыру.  Бұл  елде  ерекше 

қажеттілікке  мұқтаж  балалар  қарапайым  сыныптарға  орналастырылған  және 

олар  онда  қажетті  қолдау  алуда  (сыныпта  арнайы  педагогтың  немесе 

ассистенттің  көмегі  және  көмекші  арнаулы  құралдарды  қолдану).  Есту,  көру 

қабілеттері бұзылған, ойлауында қалушылық бар балалар ауытқулары бойынша 

бөлінген  арнайы  мектептерде  білім  алады,  олар  мұнда  21-23  жасқа  дейін  оқи 

алады.  Арнайы  мектептер  қазір  жалпы  білім  беретін  мектептегі  сыныптарға 

кірістірілген  балаларды  қолдау  ресурстарының  орталығы  болып  табылады. 

Ойлауы артта қалған балаларға арналған арнайы мектептер жалпы білім беретін 

мектептердің ғимараттарына сыныптарды біріктіру жолымен орналасқан. 

Арнайы білім беруді Францияда ұйымдастыру. Франциядағы арнайы білім 

беру  жалпы  білім  беретін  мектептерге  дамуында  жетпіспеушілігтері  бар 

балалардың санын неғұрлым көбейтуге бағытталған. 

 

жүктеу/скачать 0,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: