190
ü
Діни ұғымды білдіретін тіркестер:
дұғасы жібермеу
↓
î
тілеген тілектің қабыл болуы;
î
ниет
еткен дұғадан мерт болу;
қыл көпір
↓
î
о дүниедегі қиямет-қайым;
î
қиын сəттің тууы;
ü
Диалектілік фразеологизмдер:
жол жүру
↓
î
сапар шегу;
î
пара беру (Қытай қазақтары тілінде);
ауыздап жіберу
↓
î
дауыстап жіберу (қарақалпақ);
î
əн салып жіберу (Манғыстау);
ü
Зоонимді тіркестер:
ордалы жылан
↓
î
жылан ордасы;
î
ұйымдасқан қылмыстық топ;
ақ сұңқар құс
↓
î
қыран құс;
î
ер-азамат (баламасы);
ü
Өлшем ұғымындары:
арасы алыстау
↓
î
жер мойны қашық болу;
î
тату адамдардың араларының алыстауы;
есік пен төрдей
↓
î
жақын, бір аттам жер;
î
бір нəрсенің келіскен əрі ұзын көрінуі;
Қазақ фразеологиясындағы көпмағыналық құбылысы қоғамның түрлі
даму үрдістеріне
байланысты болса да, ұлттық ұғымға жақын, халық са-
насында əбден қалыптасқан түсініктермен үйлесім табуы керек. Əдетте
фразеологизмдер оқиға,
құбылысты жан-жақты сипаттап, бейнелеуі-
191
мен прагматикалық салмағымен ерекшеленеді. Бұл ретте көпмағыналы
фразеологизмдердің семалық варианттарында үнемі толығу, тереңдеу
байқалады.
Достарыңызбен бөлісу: