Монография «Елтаным баспасы»
«Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі»
жүктеу/скачать 14,19 Mb. Pdf көрінісі
|
Verstka фразеологизмдер
| «Қазақ
тілінің фразеологиялық сөздігі» . Автор сөздікке 11 мыңға жуық фразеологиялық тіркестерді енгізген. Əрине, бұл сөздікте қазақ тілінің барлық тұрақты тіркестері толық қамтылды деуге болмайды. Фразеологиялық тұтастық, бірлік, тізбек деп аталған түрлеріне мысалдар жинақталған. Қазақ фразеологиясы үшін бұл сөздік өте қажетті жəне күні бүгінге дейін сұранысықа ие құнды еңбек болды. Өткен ғасырдың 70-жылдарынан былай қарай қазақ фразеологиясының зерттелу барысында алдымен фразеологияны жеке лингвистикалық пəн ретінде анықтау үшін көптеген еңбектер жазылды. Осы кезде фразеологизмдердің тақырыптық-мағыналық топтары анықталды. (Ə.Қайдар, Р.Жайсақова). Қазақ фразеологиясының жалпы корпу- сы анықталған соң, енді оның тілдік ерекшеліктерімен қоса, ұлттық мəдени аспектілеріндегі прагматикалық жақтары, фразеологизмдерді жасаған халықтың этнос ретінде тіл арқылы əлемді қалай таныды, өзін 20 өзгелерге ұқсамайтындығын қандай салт, дəстүрмен көрсеткендігін тіл- дегі қалыптасқан тұрақты тіркестер айтып бере алатындығын ғалымдар ұсынған этнолингвистика саласы да фразеологиямен қатар сөз етілді. Бұл ретте фразеологизмдердегі этнос мəдениеті, яғни этнолингвисткалық зерттеулер (Ə.Қайдар, М.М.Копыленко) қалыптаса бастады. Ұлт тілінің өзіне ғана тəн поэтикалық ерекшелігі фразеологизмдердің жасалуына, қалыптасу кезеңі мен тұрақтылыққа жету кезеңіне игі əсерін тигізеді. Мəселен, параллель фразеологизмдер деп аталған (І.Кеңесбаев) «айрандай аптап, күбідей күптеп», «ұзын арқау, кең тұсау» т.б. «жа- рыса жұп құрайтын» тіркестер тобы фразеологиялық қордың ішінде бір төбе. Ғылыми үрдіс бойынша мұндай тіркестер тілдік терминмен дəйектеліп, жүктеу/скачать 14,19 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|