Оқулық 10-сынып 1-бөлім Е. С. Дүйсенханов, С. А. Щеглов, Д. Ханин, А. М. Фазылжанова, А. А. Сейтенова Алматы, 2019
жүктеу/скачать 3,92 Mb. Pdf көрінісі
|
10-сынып 1-бөлім Оқулық Кәсіпкерлік және бизнес негіздері 1-2 тоқсан kz-lite (3) (1) (1)
| БАҒА БЕЛГІЛЕУ —
ЭКОНОМИКАЛЫҚ КАТЕГОРИЯ РЕТІНДЕ БАҒА ҚЫЗМЕТІ МЕН МӘНІ • Экономикалық категория ретінде баға қызметі мен мәнін түсіне білу; • Бағаны қалыптастырудың құрылымын сипаттауды үйрену; • Баға саясатының мәнімен танысу; • Баға стратегияларын ажыратуды үйрену. 30 119 алып келді — яғни та уар құны оның өндірісіне жұмсалған еңбек құнымен өлшенеді. Егер бір нәрсе арзан бол са , онда бұл өнімді дайындау кезінде еңбек аз жұмсалды, ал қымбат бол са — көп еңбек жұмсалған деп есептелді. Құн деген не және ол қалай орнатылаты- ны туралы мә селе көп теген экономис терді толғандырды. Сон дық тан К. Маркс теориясымен қатар на рық тық эко но мика ны қа лып тастырған басқа да тәсілдер пайда болды. О лар дың бірі 19 ғасырдың соңында австриялық экономистер 1 әзірлеген шекті пайдалылық тео риясы болды. Ол теория негізінде, ба ға белгілеу үшін еңбек емес, та уар дың пайдасы маңызды. Та- уар неғұрлым пайдалы бол са , соғұрлым қымбат тұрады. Дегенмен, оның санын да ескеру керек — егер бір нәрсе тым көп бол са , мұндай та уар өз құндылығын жоғалтады. Су құндылығына ешкім күмән келтіре алмайды — онсыз өмір сүру мүм- кін емес. Бірақ ол бізге тегін немесе біз дүкеннен шөлмекке құйылған суды өте аз ақшаға сатып аламыз. Алайда, егер сіз шөлді жерде қа лып қойып, суыңыз таусылса, онда өтіп бара жатқан саудагер сізден бір шөлмек су үшін 10 000 теңге сұрай алады. Және, бәлкім, сіз ол ба ға ға ке ліс е- сіз. Енді су сіз үшін ерекше өнім болады. Осылай- ша, шекті пайдалылық теориясына сәйкес, та уар қаншалықты клиент терге қажет бол са , оларға қанша қа на ғат әкелгеніне қарай және нақты жағ- дай да нақты адамға қаншалықты қажет болаты- нына байланысты оның құны сонша тұрады. Келесі теория — өндіріс шы ғын дары теория сы — ба ға бірден екі факторды қамтиды: сатып алушылар та уар үшін қанша төлеуге дайын және сатушы қаншаға сатуға ке ліс ім береді. Бұл ретте өндіруші нің ба ға сы шы ғын ба ға сынан артық бо- луы тиіс. Сон дық тан, бұл ба ға шы ғын ның құнынан және сатып алушылар осы та уар үшін төлеуге дайын пайда мөл ше рінен құрылады дегенді біл- діреді. Енді біз ба ға — та уар немесе қыз мет қ ұ нының ақшалай көрінісі екенін түсіндік. 1 Карл Менгер, Ойген фон Бём-Баверк, Фридрих фон Визер, Йозеф Шумпетер На рық тық эко но мика да ба ға үш қыз мет ті орын дай ды. Біріншіден, бұл сатып алушылар мен сатушы лар дың әрекеттерін ба ғыт тайтын есепке алу қыз мет і (та уар дың құны туралы ақпарат). Екін- шіден, ба ға өндірістің неғұрлым үнемді тәсілін және сұраныстың неғұрлым ұтымды әреке тін ынталандырады. Үшіншіден, ба ға арқылы та быс тарды на рық тық қатынастарға қатысушылар арасында бөлу жүр гізіледі. жүктеу/скачать 3,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|