11-кесте Үй қояндары түгінің түстерінің анықтамасы Аллель Генотип Фенотип С
CC,Сс
ch
,Сс
h,
Сс
Жабайы тип (агути)
с
ch
с
ch
с
ch
, с
ch
с
h
, с
ch
с
Ашық-сұр (шиншилла)
с
h
с
h
с
h
,
с
h
с
Гималай
с
сс
Альбинос
Бұл жағдайда əрбір атап көрсетілген аллельдер өзінен кейінгі -
лерге басымдылық көрсетіп отырады, оны былайша жазуға болады
С >с
ch
> с
h
>
с. Жабайы типке тəн С аллелі қалған үшеуіне қарағанда
доминантты болып келеді. С гені бойынша гомозиготалы немесе
жоғарыда көрсетілген кез келген аллельдермен С гені арқылы гете-
розиготалы үй қояндарының жүні жабайы қояндардікі сияқты сұр
(агути) түсті болып келеді. с
ch
аллелі бойынша гомозиготалы
дарабастардың түсі шиншалланың түсіне келеді жəне жабайы түріне
қарағанда біршама ашықтау болады. Ал с
ch
аллелі с
h
жəне с аллель-
деріне толымсыз доминанттылық көрсетеді. Гомозиготалы с
h
с
h
пен
гетерозиготалы с
ch
с
болып келетін қояндардың фенотипі гималай
тəрізді, яғни башпайлары мен құйрығының ұшы, құлақтары жəне
тұмсығы қара да, денесінің қалған жерлері ақ болады. Ал С аллелі
бойынша гомозиготаларында пигмент мүлдем болмайды, олар таза
ақ түсті келеді.
Адамда болатын көп аллельділіктің мысалы ретінде қан топта-
рын анықтайтын АВО аллельдерін алуға болады (12-кесте).
Адамда қанның төрт тобы болады: О,А,В жəне АВ. Олар бір
геннің үш түрлі аллельдері арқылы анықталады: І
А
, І
В
жəне і. І
А
жəне І
В
аллельдері і аллеліне қарағанда доминантты, бірақ олар бір-
біріне
кодоминантты болып келеді, яғни І
А
жəне І
В
аллельдерінің
екеуі де гетерозиготаларда бірдей мөлшерде байқалады.
