«ОҚУШЫЛАР
»
сериясы
«XVIII СӘТБАЕВ ОҚУЛАРЫ»
150
151
аяу, қарттарға құрмет көрсету, баланы аялап, жанындай жақсы
көруі – айрықша қасиет.
«Адамға ең бiрiншi керегi бiлiм емес, тәрбие. Осы идеяны
қазақ жерiнде жалғастырушы педагог Ы. Алтынсарин мынадай
адамгершiлiктiң түрлерiн атап көрсетедi, 7 жақсы қасиет:
Бiрiншi: Имандылық.
Екiншiсi: Жоғарғы әдiлдiк.
Үшiншiсi: Адалдық, ақкөңiлдiлiк.
Төртiншiсi: Сыпайылық, момындық.
Бесiншiсi: Адал ниетпен өсиет беру.
Алтыншысы: Жомарттық, қайырымдылық.
Жетiншiсi: Дұрыс заңдылық [3, 266].
Рухани-адамгершiлiк құндылық белгiлi бiр бағытта, мақсатты
жүйелi ұлттық көзқарасты, мiнез-құлықтағы адамдық тәртiп пен
рухани дағдыны қалыптастыратын жүйе. Адамгершiлiк құндылық
– адамдық қасиетiнiң өлшемi. Оның жақсылыққа талпынуы, өзге
адамға жанашырлық бiлдiруi. Айналадағы адамдарға қайырымы,
өмiр сүру мәселелерi жайында iзденуі, өзiн-өзi танып сол арқылы
дүниенi - әлемдi тануы. М. Шоқайұлы былай деген: «Мәдениет
- адам әлемi. Мәдени көрiнiстерде адамдық парасат, ақыл-ой,
iзгiлiк пен әдемiлiк заттандырылып, игiлiктер дүниесі құрылған.
Сонымен бірге мәдениет адамды тұлға деңгейiне көтеретін негiзгi
құрал». Тәрбие өмiр бойы үздiксiз жүретiн болса да, қазақ халқы
жетелеген тұлғаның сипатын «Сегiз қырлы бiр сырлы « деген бiр
ауыз сөзге сыйғызып, түйiндеген. Адам санасы үш түрлi құрамнан
тұрады, ол ақыл-ой, сезiм, ерік. Осыған орай оның санасында адам
жаратылысының қай сипаты басым болса, оның өмiрдегi iзденiсi
мен ұмтылысы да соны бейнелейдi.
ӘДЕБИЕТТЕР
1 Қазақстандық бірегейлік пен бірлікті нығайту және дамыту
тұжырымдамасы.Астана. /2015 ж/
2 Көбесов А. Әл-Фараби/ А. Көбесов – А. Қазақстан, 1971
3 Асылов Ү Даналардан шыққан сөз / Ү Асылов – А. Мектеп,
1987
4 Төреқұлов Н. Нақыл сөздердің тәрбиелік мәні / Н. Төреқұлов–
А. мектеп, 1971
5 «Шаңырақ» энциклопедия. – А. Ғылым, 1989
Достарыңызбен бөлісу: |