Қазақ фольклоры: МӘНІ, теориясы, тарихы
Сілтемелер және ескертпелер
жүктеу/скачать 2,12 Mb. Pdf көрінісі
|
kaskabasov seiit oioris (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- ФОЛЬКЛОР ПОЭТИКАСЫН ЗЕРТТЕУ МӘСЕЛЕСІ
| Сілтемелер және ескертпелер:
1. Г.Н.Потанин үшін ертегілерді аударуға әр кезде Д.Сұлтанғазин, Ш.Уәлихановтың туыстары, Ә.Ермеков т.б. қатысқан. 2. Мына жинақтарды атауға болады: Қазақ ертегілері. Алматы, 1937; Сексен өтірік. 1937; Тымпи. Алматы, 1945; Қырық өтірік. Алматы, 1953; Қазақ ертегілері. Алматы, 1959; Қазақ ертегілері. Алматы, 1957-1964, 1,2,3-т. т.б. Орыс тілінде шыққан жинақтар есептелген жоқ. 3. Қараңыз: Харузина В. Сказки русских инородцев с краткими бытовыми очерками и иллюстрациями. М., 1898; Миропиев М. Демонологические рассказы киргизов // Записки Русского географического общества. 1888, т. 10, вып. 1; Потанин Г. Казак-киргизские и алтайские предания, легенды и сказки. Пг., 1917; Диваев А. Сборник материалов для статистики Сыр-Дарьинской области. Ташкент, 1901, вып. 9; Мелков А. Материалы по киргизской этнографии // Труды Общества по изучению киргизского края. Оренбург, 1922, вып. 2-3, т.б. 4. Тек 1970 жылдары ғана ертегіге арналған ғылыми жинақтарды атауға болады: Казахский фольклор в собрании Г.Н.Потанина. Алма-Ата, 1972 (Құрастырғандар Қасқабасов С., Смирнова Н., Тұрсынов Е.); Хайуанаттар туралы қазақ ертегілері. Алматы, 1979 (Құрастырғандар Қасқабасов С., Костюхин Е., Смирнова Н., Тұрсынов Е). 104 ФОЛЬКЛОР ПОЭТИКАСЫН ЗЕРТТЕУ МӘСЕЛЕСІ Бізде қазақ фольклорының поэтикасына арналған арнайы зерттеу жоқ. Тіпті фольклорды былай қойғанда, жазба әдебиетіміздің поэтикасы жайлы еңбектер аз, тек ХХ ғасырдың 70-ші жылдары ғана бірді-екілі монография жарық көрді. Оның өзінде де бұл зерттеулерде «поэтика» ұғымы өте кең мағынада алынған. Ал, бұған қоса фольклор мен жазба әдебиеттің поэтикасында үлкен айырмашылық бар екенін ескерсек, қазақ фольклорының поэтикасын басқаша, әрі нақтылы түрде зерттеу қажеттігі дәлелдеп жатуды талап етпейді. Біз бұл мақаламызда фольклордың бір-ақ жанрын, яғни ертегілердің поэтикасын бірнеше түркі халықтары үлгісінде қарастырамыз. Осы орайда ескерте айтатын мәселе – «поэтика» ұғымын өзінің алғашқы мағынасында аламыз, яғни поэтиканы композиция мен көркем құралдардың бірлігі деп түсінеміз. Көркемдік қасиеті биік ертегі халықтың сөз өнеріне айналғандықтан фольклордың болмысқа эстетикалық қатынасының бір формасы болып саналады. Сол себепті ол қоғам дамуының әр кезеңіндегі халық идеалын бейнелейді, оның эстетикалық, этикалық түсініктерін танытады. Ал осылардың айқын көрінуінде ертегілік шығарманың композициясы мен тілі өзіндік рөл атқарады. Қазақ ертегілерінің құрылымы өзге халықтар ертегілерінің композициясымен ұқсас: кейіпкерді таныстыратын жүктеу/скачать 2,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|