Қазақ тілі лексика, фонетика, морфология мен синтаксис


делінеді. Жедел өткен шақ етістіктің түбіріне  –ды (ді), -ты (-ті)



Pdf көрінісі
бет221/406
Дата13.06.2022
өлшемі3,22 Mb.
#146458
түріОқулық
1   ...   217   218   219   220   221   222   223   224   ...   406
Байланысты:
Қазақ тілі окулық Абуханов-лексика

делінеді.
Жедел өткен шақ етістіктің түбіріне 
–ды (ді), -ты (-ті) 
жұрнақтары 
жалғану арқылы жасалады.Жедел өткен шаққа жіктік жалғаудың қосымшасы I 
жақта жекеше 
–м, 
көпше
-қ, -к, 
II
 
жақта жекеше 
–ң, -ңыз, 
көпше 
-ңіз –
ңдар, -ңыздар, -ңдер, -ңіздер 
түрінде жалғанады. Үшінші жақта көрсететін 
арнайы жіктік жалғау қосымшасы жоқ. 
Жедел өткен шақтың жіктелу үлгісі 
 
Жақ 
Жекеше 
Көпше 

II 
III 
барды
м
, келді
м
барды
ң,
келді
ң
барды
ңыз, 
келді
ңіз 
барды, келді 
барды
қ,
келді
к 
барды
ңыздар,
келді
ңіздер 
бардың
дар,
келдің
дер 
 
барды, келді 
 
121-жаттығу.
Көшіріп, жедел өткен шақтың астын сызып, жіктік жалғау 
қосымшасын шақтық көрсеткіштен дефис арқылы бөліп жазы
- Арбасын атымен берді ме ?- деп сұрады Хакім, тергеушіден жүзін 
бұрып, терезеге қарап. 
Айтан оған тіксіне қарай қалды. Бірақ Хакім мойнын бұрмады, 
тергеушінің жүзіндегі құбылысты әлде ол байқағысы келмеді ме, әйтеуір 
далаға қараған қалпында қалды.
-
Иә, атымен, деп Айтан оның жүзін бақты ( Х. Е.). 
Ойға түсіп бір түрлі баяу келе жатқан Абай бір кезде арт жағынан дүрсілдеп 
кеп қалған ат дүбірін естіді (М. Ә.). Осы бір тәртіпке едеттенгендіктен бе, 
далада жүріп тамақ жеген адамға мен мейлінше ренжитінмін (Ә. С.). 


211 
Базаралының өзімен тілдеспейтін (М. Ә.). Оны білмей қалдым, 
көңілшектікке салындым. Келген бетіммен қаладан қайта шығып кеттім. 
Осында келуге асықтым.Екеуіңіз бір жерден шықтыңыз (Х.Е.).


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   217   218   219   220   221   222   223   224   ...   406




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет