25. 5-11 СЫНЫПТАРДАҒЫ «ЖАҺАНДЫҚ ҚҰЗІРЕТТЕР» КУРСЫ

249 
25. 5-11 СЫНЫПТАРДАҒЫ «ЖАҺАНДЫҚ ҚҰЗІРЕТТЕР» КУРСЫ
2022-2023 
оқу жылында үлгілік оқу жоспарының вариативтік 
компонентіне 5-11 сыныптардағы «Жаһандық құзыреттер» курсы енгізілді. 
Жаһандық құзыреттер жаһанданудың қарқынмен дамып келе жатқан 
ықпалына, жедел әлеуметтік, экономикалық және технологиялық өзгерістерге, 
сондай-ақ адамдарға, мәдениет пен ұлттарға жаппай әсер ететін басқа да 
маңызды жаһандық мәселелерге байланысты ерекше мәнге ие болады. 
Курс жаһандық азаматтық құзыреттіліктеріне ие бәсекеге қабілетті 
тұлғаны, жергілікті және жаһандық проблемалардың өзара байланыстылығы мен 
өзара тәуелділігін түсінуді, мәдениетаралық өзара іс-қимыл мәселелерін, әртүрлі 
көзқарастар мен дүниетанымдарды сыни талдау мен бағалауды, бірегей білім 
мен идеяларды құру дағдыларын қалыптастыруға бағытталған. 
Курстың мазмұны зерттеу дағдыларын дамытуды және қажетті өзекті 
ақпаратты іздеуді, сыни ойлау мен рефлексияны, коммуникативтік 
құзыреттілікті қамтиды.
Курстың белгіленген мақсаттары мен міндеттері орта білім беру 
мазмұнымен сабақтастық пен өзара байланысты көздейді, оқу процесінің 
ажырамас бөлігі ретінде тәрбиелік контентті кеңейтеді. 
«Жаһандық құзыреттер» курсының үлгілік оқу бағдарламасының оқу 
жүктемесінің көлемі мыналарды құрайды: 
•
5-8 – сыныптарда - 0,5 сағат (екі аптада бір рет), оқу жылында 18 
сағат 
•
9 – сыныпта-аптасына 1 сағат, оқу жылында 36 сағат 
•
10-11 сыныптарда – аптасына 1 сағат, оқу жылында 36 сағат. 
•
0, 5 сағат жүктемесі бар курс екі аптада 1 рет өткізіледі. 
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған «Жаһандық 
құзыреттер» курсы 
Курстың мақсаты: Жаһандық азаматтық құзыреттілікке ие бәсекеге 
қабілетті тұлғаны қалыптастыру. 
5-8 сыныптарда курс бес бірлікті қамтиды: «Парасаттылық және этика», 
«Азаматтық және патриотизм», «Медиасауаттылық және қаржылық 
сауаттылық», «Тіршілік қауіпсіздігі», «Экологиялық мәдениет», 9-сыныпта 
«Зайырлылық және дінтану» юниті қосымша енгізілді. 
Әр сынып үшін сағат саны мен күтілетін нәтижелерді көрсететін әр түрлі 
бірліктер ұсынылады. Ұсынылған курс тақырыбы 5-9 сынып оқушыларының 
жас ерекшеліктерін ескере отырып жасалған. 
Мысалы, «Парасаттылық және этика» бірлігі (5-сынып) келесі 
тақырыптарды қамтиды: 
1. Барлығы сәлемдесуден басталады 
2. Ата-аналарға ризашылық білдіруді үйрену 
3. Жанның кеңдігі-адамның безендірілуі
4. Үстелдегі мінез-құлық этикасы. Үстелді орнату 
5. Біз қорлау/қорлауға қарсымыз. 
«Адалдық және этика» бірлігі (9-сынып) келесі тақырыптарды қамтиды: 

250 
1. Отбасы және неке. Бақыт не әкеледі және оған не кедергі? 
2. Корпоративтік еңбек мәдениеті 
3. Адалдық пен әділеттілік өмірдің принциптері ретінде 
4. Саяхат этикасы: біз өз елімізді таныстырамыз 
5. Қарым-қатынас мәдениеті: гендерлік рөлдер 
Юнит тақырыбының «Парасаттылық және этика» мазмұны білім 
алушылардың этикалық мәдениетін дамытуға, нақты өмірлік жағдайларда мінез-
құлық қағидалары мен нормаларын білуін қолдануға, социумдағы табысты өзара 
іс-қимылға, ахуалды сыни талдау және жауапты шешімдер қабылдау 
дағдыларын қалыптастыруға бағытталған. 
Юниттің «Азаматтылық және патриотизм» (5-9-сыныптар) контенті 
тақырыптарының контенті білім алушылардың жергілікті, өңірлік, елдік, 
жаһандық ауқымдағы өзара тәуелділік мәселелерін сыни ұғыну, мемлекеттің, 
саяси және діни бірлестіктер мен мәдениеттердің өзара байланысы қағидаттарын 
түсіну, әлемде өз ұстанымдарын табысты айқындаудың әмбебап құзыреттерін 
иелену дағдыларын көздейді. 
«Экологиялық мәдениет» юнитінің тақырыбы (5-9 сыныптар) білім 
алушыларды Экологияның негізгі заңдарымен таныстырады, өз денсаулығына, 
қоршаған адамдарға және табиғатқа жауапкершілікпен қарау қажеттілігі туралы 
түсінік қалыптастыруға ықпал етеді. Оқыту курсының нәтижесі табиғатты 
пайдалану құндылықтарына ие, экологиялық санасы дамыған әлеуметтік 
бағдарланған тұлға болады. 
Әртүрлі пәндер бойынша оқыту процесінде қалыптасатын білім 
алушылардың экологиялық мәдениеті алынған білімді практикада қолдануға 
баса назар аудара отырып, «Жаһандық құзыреттер» курсы юнитін зерделеу 
барысында бекітіледі.
«Тіршілік қауіпсіздігі» (5-9 сыныптар) юнитінің контенті педагогтарға оқу 
процесін мынадай тақырыптар төңірегінде ұйымдастыруды ұсынады: «Қауіпсіз 
үй, аула, мектеп», «Менің үйім», Табиғаттағы қауіпсіздік», «Ережелер мен 
заңдарды бұзғаны үшін жауапкершілік», «Қандай да бір қауіп туындаған 
жағдайда білу маңызды», «Отпен ойнамаңыз!», «Құтқару қызметтері», «Табиғи 
апаттар кезіндегі қауіпсіздік», «Жауапты мінез-құлық және инфекциялардың 
алдын-алу», «Мен өзіме және басқаларға төтенше жағдайларда қалай көмектесе 
аламын?», «Менің қауіпсіздігім менің қолымда!», «Абайлаңыз, күдікті заттар!», 
«Техниканы қауіпсіз пайдалану», «Жеке басына қол сұғылмаушылық құқығы», 
«Өмір мен денсаулық үшін қауіпті жағдайлардан қалай шығу керек?», «Менің 
денсаулығым менің қолымда!», «Денсаулық пен сұлулық құпиялары немесе 
гигиена не үшін қажет», «Мен не жеймін», «Тамақ қауіпсіздігі», «Зорлық-
зомбылыққа төзбеушілік», «Қауіпсіздік мәселесін кіммен талқылауға болады?», 
«Жолаушы көлікте қалай піл бола алады?», «Үйдегі қауіпсіз мінез-құлық 
ережелері», «Телефон алаяқтары: не істеу керек?», «Жеке тұлғаны сақтау 
құқығы», «Алғашқы көмек көрсету ережелері». 
«Жаһандық құзыреттер» курсын аяқтау нәтижесінде білім алушылар оны 
табысты тұлға ретінде сипаттайтын құндылықтарға: коммуникативтік дағдылар, 
этикалық нормалар мен мінез-құлық ұстанымдарына ие болады. 

251 
«Зайырлылық және дінтану негіздері» юнитін зерттеу тек 9-сыныпта 
ұсынылады. Келесі тақырыптар белгіленді: «Зайырлы мемлекет және дін», 
«Діннің пайда болуы мен маңызы, оның әлеуметтік мақсаты мен жіктелуі», 
«Діннің құрылымы мен функциялары», «Діннің шығу тегі мен тарихи 
нысандары», «Ежелгі сенім жүйелері, ұлттық және дәстүрлі діндер», 
«Буддизмнің діни ілімінің негіздері», «Діни сенімнің негіздері», «Ислам дінінің 
негіздері», «Қазақстан аумағындағы Ислам», «Қазақстан аумағындағы 
православиелік діни ұйымдардың қызметі», «Ислам мәдениеті», «Жалған діни 
ұйымдар мен ағымдар туралы түсінік. Терроризм», «Қазақстан – біртұтас және 
зайырлы мемлекет», «Қазақстанның бейбітшілік пен дінаралық келісім 
саласындағы саясаты». 
Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-сыныбына арналған «Жаһандық 
құзыреттер» жалпылама курсы. 
Курстың мақсаты: білім алушыларда жергілікті және жаһандық 
проблемалардың өзара байланыстылығы мен өзара тәуелділігін, мәдениетаралық 
өзара іс-қимыл мәселелерін түсінуді, әртүрлі көзқарастар мен дүниетанымдарды 
түсінуді және бағалауды, бірегей білім мен идеяларды құру дағдыларын 
қалыптастыру. 
Оқу курсы мазмұнының бағдарламасы білім алушылардың жас 
ерекшеліктері мен қызығушылықтарын ескере отырып әзірленген бес бөлімнен 
тұрады. 

жүктеу/скачать 2,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: