қоректендіруилі
тесікилелер
(foramina nutricia) көрінеді. Тесік арқылы өтетін қан та-
мырлар сүйектегі зат алмасуды қамтамасыз етеді.
Жәй көзбен көрінетін (кесілген жерден немесе рентгенограммада)
сүйектің ірілеу элементтері - сүйек затының аралық шабактары немесе
трабекулалар остеондардан түрады. Осы трабекулалар екі текті сүйек
32 - с у р е т. О ст ео н н ы ң қүрылысы.
1 - о с т е о н табақш асы; 2 - о с т е о ц и т т е р
( с ү й е к ж а с у ш а сы ); 3 - орталық өзек
(о с т е о н ө зе г і).
6 9
33 - с у р е т. С ү й е к т ің құры лы сы
(ү л г і).
1
substantia s p o n g i o s a (trabecularis);
2
su b stan tia com p acta;
3 - c a n a lis nutriens; 4 - for. nutriens.
34 - с у p
e
t
.
Кеуекті затта сүйектік
табақшалардың орналасуы (үлгі). Ортан
жіліктің проксималды шетінің
фронталды жазықтықтағы кесіндісі.
1 - қысаты н сызы ктар; 2
тартатын
сы зы қтар.
затын құрайды: егер трабекулалар тығыз жатса, он да тығыз тұтас зат,
substansia compacta алынады, ал егер трабекулалар бостау жатса, онда
кеуекті зат, substantia spongiosa (33-сурет).
Тығыз және кеуек заттардың таралуы сүйектің функционалдық
жағдайларына байланысты. Тығыз зат негізінен тірек (тіреуіш) және
қозғалыс (рычаг) міндетін орындайтын сүйектер мен олардың
бөліктерінде болады, мысалы, жілік сүйектердің диафиздерінде. Ал
үлкен көлемді жеңілдікпен қоса беріктікті сақтау керек болған
жерлерде, мысалы, жілік сүйектердің эпифиздерінде, кеуекті заттар
түзіледі.
Кеуекті заттың көлденең шабақтары белгілі бір реттілікпен және
сүйек пен оның бөлігінің функционалдық жағдайларына сәйкес
орналасады. Сүйектер екі жақты әсерге - қысым мен бұлшықеттердің
тарту күшіне ұшырайтындықтан, сүйек шабақтары - қысым мен тарту
күштері түсетін сызықтардың бойымен орналасады (34-сурет). Бүл
күштердің түрлі бағыттарына сәйкес әр түрлі сүйектер және олардың
бөліктерінің құрылысы да эр алуан болады. Бассүйектің жабынды
сүйектерінде (негізінен қорғаныш қызмет атқаратын) кеуекті заттың
қаңқаның 3 функциясын атқаратын, оны басқа сүйектерден өзге-
70
|
