Қоғамдық-гуманитарлық пəндер кафедрасы
жүктеу/скачать 0,81 Mb. Pdf көрінісі
|
Дәріс матіні Cыздықова СМ
- Бұл бет үшін навигация:
- Авторитарлық режим
- Авторитарлық режим.
| Авторитарлық режим
тоталитарлық қоғамнан демократиялық қоғамға өтетін кезең, бұл күшті тəртіпке негізделген, жеке адамның билігі қалыптасқан режим. Авторитарлық режим Иордания, Индонезия, Морокко, Сауд Аравиясында, бұрынғы Кеңес мемлекеттерінде жəне т.б. елдерде қалыптасқан. Авторитарлық режим кезінде тоталитаризмнің де демократияның да белгілері кездесе береді бұл қоғам өзінің қатаң тəртібі мен тұрақтылығымен ерекшеленеді, себебі мұнда қоғамды өзгеріске ұшырататын идеялар мен топтарға жол бермейді, заң жүзінде оларға қатаң бақылау жасалынға. Қоғамда сайлау, көппартиялық жүйе қалыптасқанымен ол мемлекетке тəуелді. Азаматтар биліктен алшақтатылған, билікті бақылай аламйды. Басқарудың күш көрсету құралдарын пайдалана отырып жүргізілетінін көруге болады. Мемлекет басында тұрған адам өзінің үстемдігін шексіз жүргізе алады. Оны шектейтін демократиялық элементтер, мемлекеттің тармақтарының болуы формалді түрде. Тағы да бір ерекшелік: мемлекет тұтас бақылаудан бас тартқан. Адам саяси жүйеден басқа əлеуметтік, экономикалық, мəдени жəне тағы да басқа салаларды өз таңдауын жүзеге асыра алады. Авторитарлық режим. Ол айтарлықтай кең негіздерге ие. Өйткені, бедел – билік пен билік құрудың қажетті құрылымдық элементі. Оны биліктің атрибутивтік белгісі деп есептеуге болады. Сондықтан билік, билік құрушы субъект өз беделінің сақталуы мен өсуіне əрдайым қамқорлық жасап отырады. Бедел биліктің жəне оның шешімдері мен əрекеттерінің заңдылығын қамтамасыз етеді. Билік құру тек қана зорлық-зомбылық пен мəжбүрлеу емес, оны бағынушының келісімі негізінде басқару болып табылады. Бедел билік құрушы субъектіні бағынушылардың үстінен қарайтын жəне олардың тіршілік əрекеттеріне бағдар беретін күшке айналдырады. Авторитаризм, авторитарлық саяси режим – билік құрушы элитаның бөлініп шығуы, жеке бостандықтар мен саяси бəсекелестіктің шектелуі, адамдарды саяси қауымдастыққа біріктіретін тіршілікке қажетті əлеуметтік-саяси факторлар тəн ерекше саяси режим. Сол себепті авторитарлық режим өз бетінше қызмет етеді, - онда билік үшін ашық бəсекелестік күрес жоқ. Билік үшін күрес, көп жағдайда, саяси тартыстар түрінде билік құрушы элитаның ішінде жүреді. Қоғам құрылымданған, саяси рөлдер анықталынған, саяси жинақылық төмен. Қоғам үшін ашықтықтың белгілі бір дəрежесі мен саяси бəсекелестіктің болуы тəн. Саясат элитарлық əрекет деп танылып, саяси элита топтарының арасында ашық, заңдастырылған саяси күрес жүреді. Тарихи тұрғыдан қарасақ, бұл, мəселен өнеркəсіптік жəне аграрлық экономикалық элиталардың арасындағы күрес болуы мүмкін. Мысалы, XVII ғ. Ағылшын революциясы 1688 ж. даңқты революция деген атауға ие болған оқиғамен аяқталды, соның нəтижесінде күресуші элитарлық топтар арасында келісімге қол жеткізілінді. Осы компромисс жəне одан кейінгі саяси процесс Англияда саяси консесуалдық мəдениетті қалыптастырып, Англияның саяси өмірінің ірге тасын қалады. Ағылшын демократиясының көптеген ерекшеліктері өздерінің тамырын осы саяси дəстүрден алған. Бəсекелесуші олигархияның автократиялық режимінде қатаң əлеуметтік қарсы тұру жоқ болғандықтан, бұл режим біртіндеп либералдық демократия режиміне өзгеруі мүмкін. жүктеу/скачать 0,81 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|