Эмбриология



Pdf көрінісі
бет343/383
Дата04.10.2022
өлшемі74,12 Mb.
#151686
түріОқулық
1   ...   339   340   341   342   343   344   345   346   ...   383
Байланысты:
Афанасьев Гистология

Жүйкеленуі. 
Ас корыту түтігінен 
тыс (экстрамуралды симпатикалык 
ганглийлер) немесе оның кабыр- 
ғаларында (интрамуралды парасим- 
патикалык ганглийлер) орналаскан 
автономды жүйке жүйесінін ганглиі 
эфферентті жүйкеленуді камтамасыз 
етеді ( 16.3-сурет). Экстрамуралды 
ганглийлерге өнешті жүйкелендіретін 
жоғарғы мойын, жұлдыз тәрізді және 
симпатикалык тізбектің баскадай 
түйіндері, кұрсак өрімінің ганглийі 
және, 
асказан 
мен 
ішекті 
жүйкелендіретін, жамбас өрімдері 
жатады.
Бұлшык ет аралык (ауэрбахов- 
тың), шырыш асты (мейснеровтын) 
және сірліастылык немесе адвен- 
тициялык өрімдердін ганглийлері 
интрамуралдык болып келеді. Өрім- 
дердін нейрондық күрамы 11-тарау- 
да сипатталды. Симпатикалык және 
парасимпатикалык өрімдердің эф- 
ферентті нейрондарынын аксонда- 
ры бұлшык еттер мен бездерді жүй- 
келендіреді.
1 6 . 2 - с у р е т . A c қ о р ы т у т ү т іг ін ің қ а б ы р ғ а с ы н ы ң т а м ы р л а н у ы ( Н .А . Ю р и н а , 
Л .С . Р у м я н ц е в а б о й ы н ш а ) : а — қ а н ж ә н е л и м ф а т а м ы р л а р ы н ы ң а с қ о р ы т у
т ү т іг ін ің қ а б ы р ғ а с ы н д а о р н а л а с у ы ( ж ің іш к е іш е к т ің м ы с а л ы н д а ) : 

— ш ы р ы ш т ы
қ а б ы қ ш а ; 
II 
— ш ы р ы ш а с т ы н е г із ; 
III 
— б у л ш ы қ е т қ а б ы қ ш а с ы ; 
IV 
— с ір л і қ а б ы қ ш а ; 
1 — қа н қ ы л т а м ы р л а р ы ; 2 — а р т е р и я л а р ; 3 — к ө к т а м ы р л а р ; 4 — іш е к б ү р і; 5 —
л и м ф а қ ы л т а м ы р ы ; 6 — іш е к б е з і ( к р и п т а ) ; 7 — л и м ф а т а м ы р ы ; 8 — л и м ф о и д т ы
т ү й ін ; 9 — ш ы р ы ш а с т ы н е г із д е г і т а м ы р л ы ө р ім д е р ; б — а д а м н ы ң а с қ а з а н ы н ы ң
ш ы р ы ш т ы қ а б ы қ ш а с ы н ы ң л и м ф а қ ы л т а м ы р л а р ы ( В . С . Р е в а з о в т ы ң п р е п а р а ­
т ы ): 1 — л и м ф а қ ы л т а м ы р л а р ы ; 2 — а с қ а з а н б е з д е р і, Г е р а т т ы ң к ө к м а с с а с ы н ы ң
и н ъ е к ц и я с ы


16.1. Ac қорыту түтігінің микроскопиялық қурылысының жалпы жобасы
531
Афференгті жүйкелену интраму- 
ралды ганглийдін кұрамындағы се- 
зімтал жүйке жасушаларының денд- 
риттерінің 
аяктамаларымен 
және 
сезімтал (жүлын) ганглийінің сезімтал 
нейрондарының дендриттерінін аяк­
тамаларымен іске асырылады. Се- 
зімтал жүйкелік аяктамалар бүлшык 
етте, эпителийде, талшыкты дәнекер 
тінде орналасады. Ас корыту түтігінің 
кабырғасындағы афферентті аякта­
малар поливалентті болуы мүмкін, 
яғни бір мезгілде әр түрлі ұлпаларды — 
эпителийлік, бүлшык етті, дәнекер 
тіндерді, сонымен катар кан тамырла- 
рын да жүйкелендіруді аткарады.
Ас корыту жүйесінің барлык бө- 
ліктеріндегі 
шырышты 
кабыкша- 
нын эпителиінде және бездерінде, 
әсіресе оның орталык бөлігінде, 
жеке орналаскан эндокринді жа- 
сушалар болады. Олардын бөлетін 
биологиялык белсенді заттары — 
нейротрансмиттерлер мен гормондар 
бездердің және тамырлардың жазык 
бұлшык еттерінің кызметін реттеу 
аркылы жергілікті эсер көрсетеді, 
сонымен коса жалпы организмге де 
ыкпал жасайды.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   339   340   341   342   343   344   345   346   ...   383




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет