230
б.) дамиды. Осыдан организмде гидрокарбонат иондарының
басым
болып
кетуі
байқалады.
Бҧл
кезде
ӛкпе
ҧяшықтарындағы ауада және қанда рСО
2
қатты азаяды. СО
2
-ның
қанда азаюын
гипокапния
дейді. Бҧл тыныс алу орталығының
қозымдылығы тӛмендеуіне әкеледі. Осыдан тыныс алу сиреп,
СО
2
организмде
ҧсталады.
Гипокапния
кезінде
эритроциттерден хлор иондары қан сҧйығына ауысады. Олар
гидрокарбонаттан
натрийді
ығыстырып,
НСОз
‾
деңгейі
кӛтерілуіне
әкеледі.
Қанда
СО
2
азайғанда
бҥйрек
тҥтікшелерінде натрий иондарының кері сіңірілуі тежеліп,
сутегі иондарының секрециясы азаяды. Несеппен сілтілік
ӛнімдердің шығарылуы артады.
Сонымен бірге газдық
алкалозды теңгеру ҥшін қанның нәруыздық буфері қатысады.
Нәруыздар сілтілік заттарды байланыстырып, Н
+
-иондарын
босатады. Н
+
иондары жасушалардан да босайды. Осылардың
нәтижесінде кӛмір қышқылының гидрокарбонатқа қатынасы
қалыпты деңгейде сақталады. Бҧл алкалоз ҧзақ мерзімде
теңгерілген болады. Бҧл теңгерілу жолдары жеткіліксіз
болғанда немесе олар тым әлсіреп кеткенде қанның
реакциясы сілтілік жаққа ығысады, теңгерілмеген алкалоз
дамиды, рН деңгейі 7,45-тен жоғары кӛтеріледі (14-кесте).
Газдық алкалоз кезіндегі организмнің бҧзылыстары
негізінен
гипокапния
дамуына
байланысты
болады.
Гипокапнияның нәтижесінде:
♣ тыныс алу орталығының қозымдылығы тӛмендеп, тіпті
ҥзілісті тыныс дамуы мҥмкін;
♣ қан тамырларының қимылдық орталығы тежеледі,
артериялық қысым тӛмендейді, жҥректің минӛттік және
соққылық кӛлемі азаяды;
♣ қанның жартылай корларында жиналып қалуынан,
айналымдағы қанның кӛлемі азаяды, артериалық және
кӛктамырлық қысым тӛмендейді;
♣ мида гипоксия дамиды;
♣ натрий мен калий иондары несеппен артық шығарылуынан
қанда осмостық қысым тӛмендейді. Содан несеп шығарылуы
кӛбейіп, организмнің сусыздануы байқалады.
Бҧл алкалозды емдеу негізінде тыныс алу орталығының
жоғары қозымдылығын азайту, тыныс алу ҥшін СО
2
бар газдық
қҧрамдар беру қажет.
Достарыңызбен бөлісу: