Патофизиология пәні, мақсаты мен міндеттері және оларға жету


Ӛтейбойдақ  Тілеуқабылҧлы



Pdf көрінісі
бет97/599
Дата12.10.2022
өлшемі6,76 Mb.
#152853
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   599
Байланысты:
Жалпы патфиз

Ӛтейбойдақ 
Тілеуқабылҧлы
«Шипагерлік 
баян» 
қолжазбасында:
● қандық аңғақтық ыстықтық бейімі; 
● қандық аңғақтық суықтық бейімі; 
● қандық аңғақтық сҧйықтық бейімі; 
● қандық аңғақтық қоюлық бейімі; 
● қандық аңғақтық буылмалық бейімі; 
● қандық аңғақтық уылмалық бейімі – деп дене бітімін 
алты тҥрге ажыратады. 
 Қаны ыстықтыққа бейімін
дене бітімі еңгезердей, ӛңі 
шиедей қызыл, сабырлы, кӛп сӛйлемейтін, аз кҥлетін, 
ешкіммен сырласпайтын, сыздап сӛйлейтін, ҧстамды адам – 
деп сипаттайды. 
Қаны 
суықтыққа 
бейім 
адамдарды 
қараторы 
ӛңді, 
толықшалау, сӛйлеуге ынтық, менікі ғана жӛн дейтін, 
білгірлігі мен біліктілігін кӛрсете білетін, ӛзіне 


115
сенімді – деп сипаттайды. 
Қаны сҧйықтыққа бейім 
адамдарға ӛң-әлпеті әртҥрлі, 
кӛзі шатынап, 
терісіне симай әрнәрсеге соқтыққыш, 
қараптан қарап тҧрып ашушаң, басқаның сӛзін аңдитын, 
басынан сӛз асырмайтын, болымсыз нәрсе ҥшін ӛш алуға 
бейім, тӛбелесуге жақын тҧратын, артын ойламайтын адам – 
деп сипаттама береді. 
Қаны қоюлыққа бейім – 
деп ҥйден кӛп ҧзап шықпайтын, 
ҥйкҥшік, шілденің ыстығында ҥстінен киімін тастамайтын, 
суық тисе жалпасынан тҥсетін, маңдайы жіпсіп терлесе ғана 
жадырайтын, іс-әрекеттері аз адамдарды келтіреді. 
Қаны буылмалыққа бейім 
– деп ӛң-әлпеті сҧрғылт, кӛз 
жанары солыңқы, кӛп кӛзге тҥспейтін, кенеттен талықсып, 
есінен айырылатын адамдарды суреттейді. 
Қаны уылмалылыққа бейім
адамдарды ӛңі аққудай, кӛз 
жанары солыңқы, арық, бет әлпеті жып-жылтыр, бҧлшықеттері 
болбыр, жҥріп тҧруға еріншек, даусы әлсіз, қан тамырлары 
қанаса, оны тоқтату тым қиын болады – деп сипаттаған. 
Осымен тоқтап қалмай, Ӛтекең бабамыз дене бітімінің 
кӛптеген аралас тҥрлерін де келтіреді. Осы жіктеуді 
Гиппократтың жіктеуімен салыстыра отырып, Ӛтекеңнің 
бірінші тҥрі флегматиктерге, екінші тҥрі сангвиниктерге, 
ҥшінші тҥрі холериктерге, тӛртінші тҥрі меланхоликтерге 
ӛте жақын келетінін байқауға болады. Ал соңғы екі тҥрлері 
қояншық және гемофилия ауруларымен ауыратын адамдарды 
меңзейді. 
Кейінгі жіктеулердің негізінде дене бітімінің тек 
қҧрылымдық ерекшеліктеріне зор мән берілген. Мәселен, 
француз ғалымы 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   599




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет