44
меридиандар мен параллельдер географиялық координаталық торды
құрайды. Координаталық тор кӛмегімен глобус бойынша кейбір есептерді
шешуге болады,
яғни арақашықтықты, координаталарды, аудандарды
анықтау.
География пәнін оқытуда глобус қайталанбас оқу құралы, ӛйткені ол:
- Жерді кӛрнекті кӛрсетеді және планетада мұхиттар мен құрғақ
жерлерді
таралуы туралы, континенттер ӛлшемдері мен орналасуы, жер
беті бӛліктері арасындағы қатынастар кӛрінісін дұрыс береді;
- глобуста және картада материктер кӛрінісі мен географиялық
торларды салыстыру жолымен бұрмаланулар мен карталарды құруды
кӛрсетуге мүмкіндік береді.
Глобус бойынша нүктелер арасындағы арақашықтық және қандай
болмасын нүктелер координаталарын анықтауға болады.
Шар бетінде екі
нүкте арасындағы, осы нүктелер арқылы ӛтетін жақын арақашықтық үлкен
дӛңгелек бойынша ӛлшенеді. Үлкен дӛңгелек – бұл глобус бетімен
жазықтықтың қиылысуынан құралған шеңбер, ӛйткені бұл жазықтық
глобус центрі мен екі нүкте арқылы ӛтеді, олардың арасындағы
арақашықтық ӛлшенеді. Картографияда бұл доға ортодромия деп аталады.
Барлық меридиандар мен экватор – ортодромия.
Егер таңдалған
нүктелерден тұрақты бұрышпен (
Достарыңызбен бөлісу: