«назарбаев зияткерлік мектептері» дббұ «білім беру бағдарламалары орталығЫ» филиалы
жүктеу/скачать 4,61 Mb. Pdf көрінісі
|
ҚЖМ Қазақ-тілі 10-сынып ҚГБ
|
2. Сипаттау абзацын пайымдау абзацына айналдырыңыз. 4-тапсырма. Төменде келтірілген сөйлемдердегі көп нүктенің орнына тиісті сөз бен сөз тіркестерін қойып, айтылған ойдың мазмұнын түсіндіріңіз . 1. ...сақталуына да, жоғалуына да себеп болатын нәрсенің ең қуаттысы – тілі (А.Байтұрсынұлы). 2. Ұлттық ... негізі – ұлттық тіл (М.Шоқай). 3. ... іздесең, Абайды оқы, ерінбе (С.Торайғыров). 4. Кімде – кім ... сыйламаса, бағаламаса, оны сауатты, мәдениетті адам деп санауға болмайды (М.Әуезов) 5. Ана тілі – бәріміздің ..., өйткені ол ұлтымыздың ... (Н.Назарбаев). 6. Қазақ тілі – ... тіл. Оның болашағы да ... . Тек оны насихаттай білуіміз керек, оқыта білуіміз керек. 7. Абайдың сөзі – қазақтың ... (Н.Назарбаев). Керекті сөздер : ғажап, қасиеті, сөйлеу тілі, анамыз, ұлттың, рухтың, білімнің, асыл сөзді, ана тілін, әдебиетін, бойтұмары, анасы. 5-тапсырма. Берілген мәтінді мұқият оқыңыз. Мәтіндегі абзац реттілігі сақталмаған. Мәтінді абзацтарға бөліп, кіріспе, негізгі, қорытынды бөлім болу себебін түсіндіріңіз. Берілген мәтіндерді ықшамдап, әрқайсысы 3 сөйлемнен тұратын жинақы мәтін құраңыз. Өз тілімен сөйлескен, өз тілімен жазған жұрттың ұлттығы еш уақытта адамы құрымай жоғалмайды. Ұлттың сақталуына да, жоғалуына да себеп болатын нәрсенің ең қуаттысы – тілі. Сөзі жоғалған жұрттың өзі де жоғалады. Өз ұлтына басқа жұртты қосамын дегендер әуелі сол жұрттың тілін аздыруға тырысады. Сөйлегенде сөздің жүйесін, қисынын келтіріп сөйлеу қандай керек болса, жазғанда да сөздің кестесін келтіріп жазу сондай керек. Ахмет Байтұрсынов Біздің тәжірибемізде қазақ тілі – бай тіл. Тек сөздері ғылым жолына салынып реттелмеген тіл. Қазақ тілі ғылым жолына салынып реттелсе, ешбір жұрттың тілінен кем болатын емес, бұған илануымыз керек. Ана тілін жақсы біліп тұрып, бөтенше жақсы сөйлесең, бұл – сүйініш; ана тілін білмей тұрып, бөтенше сөйлесең, бұл – күйініш. Өз тілін білмей тұрып жат тілге еліктей беруі қор қате. Бұл оқығандардың һәм оқушылардың есінен шықпауы керек. Халел Досмұхамедұлы |