Қазақстан республикасының білім жəне ғылым министрлігі
-дəріс. Орындаушы құрылғылар. Қозғалыс модульдері (ҚМ)
жүктеу/скачать 1,44 Mb. Pdf көрінісі
|
| 10-дəріс. Орындаушы құрылғылар. Қозғалыс модульдері (ҚМ).
Пневматикалық қозғалыс модульдері. 10.1Қозғалыс модульдері РТЖ-гі орындаушы құрылғылар қажетті механикалық қозғалысты алу үшін арналған. Төменде РТЖ модулін ұсынған орындаушы құрылғылар қарастырылған, ол басқару құрылғысынан (БҚ) жəне орындаушы деңгейге жататын ақпаратты-өлшеу құрылғысынан (АӨҚ), механикалық энергияны беретін қорек көзінен (Д), жəне қосымша механикалық құрылғылар түріндегі жалғастырғыш (муфты), тежегіш (Т), беріліс мехнизімінен (БМ) тұрады (10.1- сурет). Айтылған орындаушы құрылғы қозғалыс модулі деп аталады (ҚМ). 10.1-сурет. Қозғалыс модулінің құрылымы ҚМ құрамымен РТЖ құрамында да немесе əртүрлі машиналарда өздігінше техникалық құрылғы ретінде жəне қолданылуы мүмкін. Ескерте кететін бір жай, əдебиеттерде кездесетін əртүрлі терминалогиялық түсініктерге байланысты, басқарушы жəне орындаушы жетектер, сервожетектер, сервомеханизмдер, бақыланатын жетектердің бəрі ҚМ-ге сəйкес сипаттамалары бар,сондықтан ҚМ- ге жатқызуға болады. ҚМ РТЖ-ның базалық функционалдық элементі болып табылады, ол РТЖ- ның барлық қасиеттері мен мүмкіндіктерін анықтайды. Əрине, қоғамның жəне байланыстың жоғары даму кезінде, жоғары технология элементі болғандықтан РТЖ жəне ҚМ-ге əртүрлі көрсеткіштері бойынша жоғары талаптар қойылады. Осылайша, мысалы, ҚМ айнымалы динамикалық сипаттамалар шартында (инерция моменті, жүктеме) жұмыс істеуі қажет. Жəне де олар кері факторларға əсер етпеуі тиіс. Үлкен жүктеме кезінде ҚМ осы жүктеменің демпфирлеумен қамтамасыз ету қажет. ҚМ-ге қойылатын маңызды шарттардың бірі салмаққа қуаттың үлкен қатынасы. Жалпы салмақтың жəне өлшемдердің азаюы ҚМ-нің сипатты үрдісі болып табылады. Себебі, ҚМ қозғалысты басқаруды орындайтын механикалық энергияны түрлендіреді жене де ҚМ-ге келесідей талаптар қойылады: жылдамдық, қозғалыс байсалдығы, жоғары жүктемелік қасиеті, дірілдің болмауы. Пайдалану кезінде ҚМ нақты берілген қозғалыспен қамтамасыздандыру қажет, жоғары шу көздері болмауы керек, пайдалануда қауіпсіз жəне ыңғайлы болу керек. Нарық талаптарына сəйкес ҚМ төмен бағалы, сəйкес үлгіжобасы, жəне ыңғайлы адам-машиналық интерфейсі болу керек. Тəжірибеде көптеген белгілермен ерекшеленетін арнауы əртүрлі ҚМ кездеседі. Негізгі ерекше белгісі механикалық энергияны түрлендіретін қорек көзі болып табылады. Осы белгілері бойынша ҚМ пневматикалық, электрогидравликалық жəне электрлік болып бөлінеді. Кейбір РТЖ құрамына əртүрлі белгілері бар ҚМ кіреді. Осы ҚМ əр қайсысына толығырақ тоқталайық. 10.2 Пневматикалық ҚМ Пневматикалық ҚМ-де механикалық энергияны түрлендіру көзі ретінде сызықты (пневмоцилиндрлер) жəне айналмалы қозғалысты (бұрылмалы пневмоқозғалтқыштар) пневмоқозғалтқыштар болып табылады. ҚМ-ның пайдалану аймағы: өндірістік робототехника, дəлдігі жоғары емес жетектерде, екіқалыпты мехнизм жетектерінде (қақпақ, ұстағыш) жəне қарапайым өндірістік автоматтар. Механикалық қозғалысты тікелей орындау үшін пневматикалық ҚМ құрамына: біржақты жəне екі жақты қозғалыс пневмоқозғалтқыштары, толықбұрылмайтын пневмоқозғалтқыштар, пневмомоторлар, мембраналық камералар жəне т.б. кіреді. Қозғалтқыштарды басқару жəне жұмыс жасату үшін қосымша құрылғыларға мыналар кіреді: үлестіруші аспап, əртүрлі пневмоқақпақтар, пневмодросселдер, қысымды айқындағыш жəне түзетуші, ауаны дайындау аспабы жəне т.б. Пневматикалық ҚМ-і басқару үшін микропроцессорлық басқару модулі жəне де ағымды автоматқа негізделген басқару жүйесін қолдануға болады. 10.2-суретте пневматикалық ҚМ-дің жұмыс принципі көрсетілген. Пневмоцилиндрдің сояуыш күйі потенциометрмен өлшенеді (П), оның сигналы қорек көзінен қоректенетін (ҚК) сервокүшейткіштерге түседі (СК). Сервокүшейткіш сигналды пневмоцилиндрге ауаның келуін басқаратын сервоүлестірушіге береді. Пневматикалық ҚМ негізгі ерекшеліктері: жүктеу/скачать 1,44 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|