Базалық ақпараттық технологияға арналған программалық

52 
технологияны қолдану формалары мен салалары сәйкес программалық 
қамсыздандыруға қойылатын талаптарға сай анықталады. 
 
Оқыту мақсатындағы компьютерлік оқу қҧралдарын жасау 
кезеңдері 
Компьютерлік оқу қҧралы деп білім берудің компьютерлік 
технологиясын кеңінен пайдалануға негізделген электрондық оқып – ҥйрену 
қҧралдарын айтады. Ӛз функционалдық мҥмкіндіктеріне қарай компьютер 
қазіргі кезде оқытудың ең керекті жабдығына айналды, бірақ оны тиімді 
тҥрде пайдалану жолдарының ашылмаған тәсілдері, кҥнделікті сабақтарға 
қолдану ҥшін әліде айқындалатын жақтары кӛп екенін ғалымдар да, 
мҧғалімдер де жиі айтып келеді. Еліміздің ҧлттық ғылым академиясы да 
компьютер арқылы ҥздіксіз білім беру ісіне кӛңіл бӛліп, кӛпетеген 
педагогикалық тақырыптарда ғылыми жҧмыс жҥргізу ісін қаржыландарып 
келеді. Осы бағыттағы мәселелермен білім саласының мамандары алғашқы 
дербес пайдаланылатын компьютер шыққан кездерден бастап айналысып 
келеді, соңғы кездегі компютердің кӛптеп қолданысқа енуі бҧл проблеманың 
ӛте ӛзекті мәселеге айналғанын тағы да дәлелдеп отыр. 
Оқу жҥйесінде информациялық техналогияны жалпы қолданудың 
маңызынан гӛрі оны пайдалану ісі білім беру жҥйесіндегі қойылған 
талаптарға қаншалықты жауап бере алатыны маңыздырақ болып табылады. 
Компьютермен оқыту әдісін жҥзеге асыру жалпы білім беру ісін 
жетілдіру тәсілдерімен бірге сонымен тығыз байланысты белгілі бір пәннің 
ӛз ерекшеліктерін де есепке алуды талап етеді. Мҧнда бірнеше мәселені 
қатар шешуге тура келеді, олар:

компьютерді оқыту ісінің қай жақтарын жетілдіру ҥшін баса 
пайдалануға болатынын анықтау; 

оқу ҥрдісін компьютерлендірудің қажетті деңгейін анықтау;

компьютерге жҥктелетін функциялар тізбегін анықтау; 

әр пән мҧғалімдері мен әдіскерлерінің талап тілектеріне сәйкес 
келетін компьютерлік оқу қҧралын жасау. 
Компьютерлік технологияны қолдану кезінде оқу материалынның негізгі 
кӛлемі мҧғалім емес, компьютер арқылы беріледі. Оқыту ҥрдісін жҥргізіп 
отырған мҧғалім кӛбінесе компьютерлік оқу қҧралын жасауға қатыспайды. 
Сондықтан мҧндай компьютер арқылы оқытуға арналған ақпараттық оқу 
материалдарын жасауда оның авторы мен оқыту ҥрдісінің «алшақтығы» 
білім берудің негізгі принципі деп айтуға болады. Бҧл принциптің негізінде 
берілген материалдарды оқып – ҥйрену ҥрдісі оның авторының кеңесі қажет 
етілмейтіндей болып ҧйымдастырылуы жатады, яғни оқу қҧралы жаңа 
материал беріп қана қоймай, оны толық тҥсіндіре алатындай дәрежеде 
жасалуы тиіс. Оқу қҧралын жасауға берілген техникалық тапсырмада 
осындай әдістемелік жағыына баса кӛңіл аудару ісі алдын – ала анықталады. 
Сонымен компьютер арқылы беруге арналған ақпараттық – оқыту және 
әдістемелік қҧралдар қҧрамына тӛмендегідей материалдар кіруі тиіс: 

таратылып берілетін оқу материалдары; 

53 

бақылау және тестен ӛткізу материалдары; 

жаттығулар; 

сыныппен немесе жекелеп оқытуға және ӛздігінен оқып – ҥйренуге 
арналған әдістемелер; 

әрбір материалды немесе олардың бірнешеуін қатарластыра пайдалану 
тәсілі, яғни оның стратегиясы мен тактикасы және оларды бір – бірімен 
алмастыру жолдары; 

экраннан берілетін барлық ақпараттық – оқу материалдарын 
компьютердің мультимедаиалық мҥмкіндігіне және сабақтарды сол 
арқылы беру тәсілдеріне қарай бейімдеу. 
Компьютерлік оқу қҧралы жалпы оқу жҥйесіне қойылатын талаптарға 
сәйкес жасалады, ал оның ақпараттық – әдістемелік негізін жоғарыда 
айтылған материалдар қҧрайды. Ол алдын – ала жоба бойынша анықталған 
компьютерлік технология негізінде жасалған білім беру мәселелерін шешіп, 
оқыту – ҥйрету функциялары мен оқу ҥрдісін басқару істерін жҥзеге асыруы 
тиіс. 
Оқыту жҥйесіне арналған программалық жабдықтама ретінде жасалатын 
компьютерлік оқу қҧралын даярлау кӛпжақты мәселе болып саналады, оны 
жҥзеге асыру ҥшін әр тҥрлі салаларда істейтін мамандарды пайдалана білу 
қажет. Тӛменде осындай шығармашылық топтың мҥмкін деп саналатын бір 
нҧсқасының функционалдық қҧрамы кӛрсетілген, онда пән мҧғалімінен 
бӛлек компьютерлік оқыту әдіскері, білім сапасын тексеру жағының 
мамандары, суретшілер, программалаушылар болуы тиіс. 
Компьютерлік оқу құралын жасайтын шығармашылық топтың 
функцио-налдық құрамы: 
-
Пән мҧғалімі 
-
Компьютерлік оқыту ісінің әдіскері, жалпы «сценарий» жасауды 
басқарушы 
-
Тҥрлі тҥстер ҥйлесімдігі мен дыбыс, анимация, мәтін бӛліктері 
қҧрамын тағайындайтын және сондай материалдарды даярлау 
ісін басқаратын маман (дизайнер) 
-
Оқыту нәтижелерін тест арқылы бақылау ісінің маманы (әдіскер) 
-
Басқару алгоритмдерін кодтап, программа жасайтын маман 
(программалаушы) 
Мҧнда мынадай негізгі талаптардың орындалуын атап ӛткен жӛн: 
-
компьютерде қолданылатын ақпараттық – оқу материалдары мен 
тексеру, бақылау сҧрақтары айқын, әрі тҥсінікті болуы шарт; 
-
берілген оқыту әдістемесін толықтыру немесе жаңа оқу әдістемесін 
жасау, яғнм оқу ҥрдісіне сай компьютердің функционалдық 
ерекшеліктерін есекере отырып, бҧрынғы дидактикалық тәсілдерді 
жетілдіретіндей мҥмкіндіктер болуы тиіс; 
-
оқу қҧралының жалпы сценарийін және пәннің әрбір тақырыбының, 
сабақтың және сабақ ішіндегі белгілі бір кезеңдердің жеке 
«сценарийін» жасайтындай мҥмкіндіктері болуы қажет; 

54 
-
даярланған программаның «ашықтық» деңгейін анықтау, яғни оны 
пайдаланушылар оқу қҧралының белгілі бір функционалдық блогын 
оқу жҥйесінің соңғы талаптарына сәйкес ӛзгерте алатындай мҥмкіндігі 
болуы керек. Мысалы, оқу қҧралының тексеру блогына жаңа есептер 
қосу немесе оқу ҥрдісін басқару бӛлігін жетілдіру тағы сол сияқтылар. 
Компьютерлік оқу қҧралын жасаудың ақырғы кезеңі оны программаға 
айналдыру, яғни машина тілінде кодтау ісі болып табылады. Осындай 
қолданбалы программалық жабдықтамалар жасау кӛптеген жҥйелік 
программалар арқылы жҥргізіледі. 
Қашықтан оқыту мақсатына арналған программалар жасауда HTML 
және «Java» тілдерін немесе бҧл жҧмысты жеңілдететін FrontPage, 
Dreamviewer программаларын пайдалану қажет. 
Біздегі алғашқы электрондық оқулықтарға шет тілін, Қазахстан тарихын, 
валеология, қоғамтану, информатика пәндерін оқып ҥйренуге арналған CD – 
дискілерге жазылып даярланған оқу қҧралдарын айтуға болады. Олар 
модульдік принципке сәйкес тақарыптарға бӛлініп, гиперсілтемелік мәтін 
қҧрастыру тәсілімен жасалып, мектеп бағдарламалары мен жоғары оқу 
орындарының кӛптеген тақырыптарын қамтиды. 
Сонымен компьютерді қосымша оқыту жабдығы ретінде пайдалану 
білім беру саласында жаңа бір әдістемелік жҥйе қалыптастырып келеді. 
Қазіргі кезде электрондық оқулықтар жасау ісі ӛндірістік индустрияның жаңа 
арнасын қалыптастыруда. Ол білім жҥйесіндегі эканомиканың бір саласы 
ретінде жыл сайын белгілі бір қаржы бӛлуді қажет етеді. Бҧдан былай оқу 
орындары мҧғалімдерге жалақы тӛлеу, оқулықтар, әдістемелік қҧралдар 
сатып алумен қатар электрондық оқу қҧралдарын сатып алуға тҧрақты қаржы 
кӛзін бӛліп отырулары керек. 

жүктеу/скачать 1,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: