Негіздері

диффузия, осмос, белсенді тасымалдану мен экзо- және эндоцитоз

жүктеу/скачать 8,4 Mb.

Pdf көрінісі

бет	79/228
Дата	21.11.2022
өлшемі	8,4 Mb.
	#159250
түрі	Оқулық

1 ... 75 76 77 78 79 80 81 82 ... 228

Байланысты:
tұңғyshbaeva-z.b.-czitologiya-zhәne-gistologiya-almaty-2015-274-bet.

«натрий насосы» деп атайды. Сол сияқты сыртқы ортадан клеткаға калий иондарын жеткізетін «калий насосы»
«натрий-калий насосы»

диффузия, осмос, белсенді тасымалдану мен экзо- және эндоцитоз
.
Алдыңғы екі процесс пассивті жүреді, яғни энергияны қажет етпейді; ал
соңғы екі механизм энергияның жұмсауына байланысты жүретін активті
процесс.
Клеткада заттарды клеткаға тасымалдайтын немесе оларды клеткадан
концентрация мен электорлық потенциалдарға қарсы айдап шыға алатын
биохимиялық жүйе болады. Бұл жүйелердің жұмысы - глюкозаның тотығуы
кезінде синтезделетін АТФ-тың ыдырауының нәтижесінде пайда болатын
энергияның есебінен жүреді. АТФ ыдырауы плазмалық мембранада
орналасқан АТФ-аза ферментінің кӛмегімен жүреді. Клеткалардың
кӛпшілігінде концентрация градиенті бойынша клеткаға енген Na
+
иондарын сыртқы ортаға үздіксіз айдап шығарып отыратын жүйе болады.
Бұл жүйені
«натрий насосы»
деп атайды. Сол сияқты сыртқы ортадан
клеткаға калий иондарын жеткізетін
«калий насосы»
болады. Осы екі
насосты біріктіріп
«натрий-калий насосы»
деп атайды. Бұндай насос
клеткалардың кӛпшілігінде байқалады және кӛптеген маңызды функциялар
атқарады. Насос АТФ арқылы іске қосылады.
Калий концентрациясының жоғары болуы белоктың синтезіне,
гликолизге, фотосинтезге және кейбір басқа маңызды тіршілік процестеріне

94
кажет. Сіңген калийдің әрбір екі ионының орнына клеткадан натрийдің үш
ионы шығарылып отырады. Клеткадан шығарылған натрий әдетте клеткаға
ӛз бетімен кері сіңуге тырысады. Бірақ мембрана натрийді нашар ӛткізеді.
Соңдықган кері бағыттағы бұл диффузия ӛте баяу жүреді.
Кӛпшілік жағдайда макромолекулалар немесе олардың агрегаттары, ал
кейде ірі бӛлшектер клеткаға эндоцитоз процестерінің нәтижесінде енеді.
Эндоцитозда плазмалық мембрана, кейін бӛлініп кӛпіршіктерге немесе
вакуольдерге айналатын, ойындылар немесе ӛсінділер түзеді.
Эндоцитоздің екі типін ажыратады:

жүктеу/скачать 8,4 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 75 76 77 78 79 80 81 82 ... 228