7 - кесте
Центромераларының орналасуы және мӛлшері бойынша
хромосомалардың жіктелуі
Хромосомалар
тобы
Кариотиптегi
ретi
Хромосоманың
сипаттамасы
А (I)
1, 2, 3
1 және 3 метацентрлiк
2 - iрi субметацентрлiк
В (II)
4, 5
Iрi субметацентрлiк
С (III)
6-12
Орта субметацентрлiк
Д (IУ)
13-15
Орта актроцентрлiк
Е (У)
16-18
Кiшi субметацентрлiк
F (УI)
19-20
Ең кiшi метацентрлiк
G (УII)
21-22
Ең кiшi актроцентрлiк
Х- хромосома
У- хромосома
23
23
Орта субметацентрлiк, кiшi
акроцентрлiк
себебі кейбір хромосомалар мӛлшері және центромераларының орналасуы
жағынан бірдей немесе ұқсас болып келеді.
Қазіргі
кезде
метафазалық
хромосомаларды
бояудың
дифференциалды әдісі жүргізіледі, бояудың 4 түрі R, C, Q, G қолданылады
(46-сурет). Онда хромосомалар бӛліктерінің бояуды сіңіру дәрежесі
әртүрлі, соған байланысты хромосомалар жолақты болып боялады, ал
гомолықтық хромосомалардың жолақтары бірдей болып келеді.
Әр хромосома біркелкі емес, ақшыл және қара жолақтарға боялатын
бӛліктердің үздіксіз жиынтығы деп қаралады. Бұл хромосоманың
гетеро-
және эухроматиндік аудандары.
Сондықтан хромосоманың иіндерін
ауданға, аудандарын сегментке бӛледі. Таңдамалы бояуды негізге ала
отырып 1971 жылы Парижде хромосомаларды дифференциацияланудың
сызықты картасы жасалды және белгілер енгізілді. Латын әріптерімен қысқа
иінін –
р
, ұзын иінін –
q
деп белгіледі.
Иіндерін – ауданға, ауданды – сегменттерге бӛлді, оларды араб
цифрларымен белгіледі. Сонымен, 1р 22 деген символ былай оқылады: 1
хромосоманың
қысқа
иініндегі
2
сегменттің,
2
районы.
Дифференцияциялды бояу ―тіркесу тобының‖ цитологиялық картасын
құруға мүмкіндік жасайды. Мысалы: Х – хромосомада 96 локус бар екені
анықталды.
|
