Негіздері


Циклинге тәуелді киназаның (ЦТК) активтілігінің реттелуі



Pdf көрінісі
бет93/228
Дата21.11.2022
өлшемі8,4 Mb.
#159250
түріОқулық
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   228
Байланысты:
tұңғyshbaeva-z.b.-czitologiya-zhәne-gistologiya-almaty-2015-274-bet.

Циклинге тәуелді киназаның (ЦТК) активтілігінің реттелуі 
1.
ЦТК-ның суббірліктері циклиндердің бір түрімен байланысқанда
49 – сурет. 
Жасушалық 
циклдың әр фазасын 
анықтайтын циклин-
ЦТК комплекстері 
Ц - циклиндер, 
ЦТК – циклинге 
тәуелді киназалар 
МСФ – митоздық 
стимул факторы 
КІРІ мен ІNK4 – 
комплекстің 
ингибиторлары 
Белоктар КІРІ 
р21, р27, р57 
Белоктар ІNK4 
р15, р16 
Ц-Е 
Ц-А 
Ц-В 
Ц-В 
ЦТК-2 
ЦТК-2 
ЦТК-2 
ЦТК-1 
Ц-Д 
ЦТК-4,6 
р21 
МСФ 
G
1
S
G
2
М
G
0


109 
активтенеді. 
2.
ЦТК-ның суббірлігі немесе циклин-ЦТК комплексі ингибиторлық
ақуыздармен байланысқанда, қызметі бәсеңдейді. 
Ондай ақуыздардың екі түрі бар: 
а) INK 4 (p15, p16) ақуыздар ЦТК 4,6 байланысып, жасушалық циклды
бастайтын циклин D-ЦТК комплексінің түзілуіне жол бермейді.
б) KIPI (p21, p27, p57) ақуыздары қалыптасқан комплекстермен
байланысып, оларға ингибиторлық қасиет кӛрсетеді.
3. ЦТК-ның фосфорлануы және фосфорланбауы. ЦТК бір локустарының
фосфорлануы активтендіреді, басқа локустарының фосфорлануы керісінше
активсіздендіреді. Егер, ЦТК-2 циклин Ц-А-мен байланысып, треонин
бойынша фосфорланса активтілігі 100 есе артады. Ал, ЦТК-2 тирозин
бойынша фосфорланса керісінше активтілігі тӛмендейді. 
ЦТК-ның ингибиторлары мен активаторларының ыдырауы 
 мен синтезінің реттелуі
Жасушадағы ЦТК-ның активаторлары мен ингибиторларының мӛлшері 
бақылауда болады. Бақылау сол заттардың синтезімен ғана реттелмей
олардың ыдырау процесімен де реттеледі.
Мысалы, циклиндерді (активатор) қарастырайық:
1. Синтезделуі: Кӛптеген митогендік факторлар жасушаның бӛлінуіне 
түрткі болатын реттеуші тізбектерді түзіп, циклин D генін активтендіреді. 
ЖЦ келесі сатыларында басқа циклиндер де осындай жолмен активтенеді.
2. Ыдырауы: Циклиндердің ыдырауы убиквитинге тәуелді (УКТ) 
механизммен іске асырылады, бұл тіршілігі қысқа ақуыздарға қолданылады. 
Циклин В бұл механизм жақсы зерттелген, ол циклин В-ЦТК-2 мен циклин 
В-ЦТК-1 немесе МСФ түзуге қатысады. МСФ белгілі бір ақуыздардың 
фосфорлануын жүргізіп, жасушаның митозға енуіне түрткі болады. Бірақ, 
митоздың аяқталуы үшін МСФ мӛлшері азаюы қажет, ол циклин В 
ыдырауымен іске асады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   228




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет