ИМАНИ ГҮЛ адамдардың иманына қарай қабірдің қысуы мен қараңғы
болуын немесе керісінше кең және жарық болуын бұл
дүниеге тән заңдылықтармен түсіну, әсте, мүмкін емес.
Оны түсінуге біздің шектеулі ақылымыздың да, мына
дүниедегі физикалық заңдылықтарының да өлшемі сай
келе бермейді.
Адам баласы қабірге жерленгеннен кейін Мункәр
және Нәкир деп аталатын екі періште келіп оған:
«Раббың кім? Пайғамбарың кім? Дінің не?» сияқты сұрақтарды
қояды. Сұрақтарға жауап берген иманды жандар дүние
өмірінен де тамаша, жұмақ өміріне жақын дәрежеде, рақат
және ләззат ішінде болады. Ал, сұрақтарға жауап бере
алмаған имансыз яки күнәһар жандар дүние өмірінен де
бетер, тозаққа жақын кейіптегі азап ішінде ғұмыр кешеді.
Демек, қабір адамдардың дәрежелеріне қарай жұмақ
бақшаларынан бір бақша яки тозақтың шұңқырларынан
бір шұңқырға айналады. Бір хадисте:
«Кісі жан тәсілім еткен уақытта таңертең және кешкісін оған отыра- тын жері көрсетіледі. Егер жәннаттық болса, жәннат, тозақтық болса тозақ көрсетіледі. Сосын оған, міне, Алла сені қиямет күні қайта тірілткенге дейін отыра- тын жерің осы делінеді» 79 . Дүниеде мұсылман құлдардың басына келетін әр
түрлі аурулар мен қиыншылықтар дүниеде істелген
кішігірім күнәлардың кейбіреулеріне кәффарат болып,
сол күнәлардың тазалануына себеп болса, дүниеде де та-
заланбайтындай кейбір күнәларға қабір азабы кәффарат
болмақ. Қабірде де тазаланбайтындай үлкен күнәлар
ақыретке, үлкен есеп күніне аманатталады. Бір хадисте:
«Қабір ақырет аялдамаларының алғашқысы, кімде-кім осы аялдамадан аман-есен өтсе, кейінгі аялдамалардан да оңай өтеді, ал өте алмаса кейінгілерді өту одан да 79
Әл-Бухари, Жәнайз/1379.
